Kijktafels

Hier vind je inspirerende voorbeelden van hoe je kunt kijken en spelen passend bij het thema,
het seizoen en de feesten in deze tijd.

Kijktafels: vertellen zonder woorden

De herfst met de feesten van Allerheiligen/Allerzielen, Sint Maarten, de vele herfstschatten die je kind mee naar huis neemt in de vorm van kastanjes, eikels of herfstbladeren leent zich bij uitstek voor het maken van een kijktafel. Het is heel eenvoudig. Met een placemat en/of een schaal, enkele gedroogde herfstbladeren, een lichtje en een voorwerp of afbeelding (of herfst-prentenboek) maak je in een handomdraai een kijktafel die jouw verhaal vertelt.

In een apart artikel licht ik toe welke rol kijktafels kunnen vervullen bij de religieuze en godsdienstige ontwikkeling van je kind. Ga naar 'Een verhaal op schaal"

Je kunt een van de kijktafels namaken of je erdoor laten inspireren. Met met datgene wat er bij jullie in huis voorhanden is, geef je er je eigen draai aan. Veel plezier!

Een herfst vol verhalen

Deze kijktafel verbeeldt letterlijk en figuurlijk ons thema.
Ik bekleedde een grote koperkleurige schaal met gedroogde herfstbladeren (leg de bladeren tussen keukenpapier met iets zwaars erop, na een of twee dagen zijn ze droog en krullen niet meer om)
Onder de schaal is wat rode doorzichtige decoratiestof gedrapeerd, die roept iets op van de herfstnevels en mist.
Midden op de bladeren legde ik een aantal van mijn mini-prentenboeken, die ik de afgelopen jaren verzamelde. Zo kan je telkens een ander boek van de kijktafel pakken en aan je kind voorlezen.

Deze kijktafel kan je natuurlijk ook maken met één prentenboek dat zich in de herfst afspeelt.
Een lichtje brandt in een houder die de vorm van een herfstblaadje heeft. Op deze schaal is ook ruimte voor de gevonden herfstschatten.

Waar is het zuiden?
Het prentenboek van Patrick McDonnell 'Waar is het zuiden?' vertelt zonder woorden het verhaal van een vogeltje dat niet met de zwerm andere vogels is meegevlogen naar het zuiden. Een hondje helpt hem de weg te vinden. Ruth Hartog bespreekt in de rubriek Vertellen andere boeken die passen bij ons thema en bijna altijd zonder woorden een verhaal vertellen.

Op een okerkleurige placemat liggen enkele herfstbladeren, enkele kastanjes en dennenappels. Rond het lichtje in een mooie herfstkleurige glazen houder  liggen houten herfstblaadjes.  Het prentenboek staat centraal!

Avonturen in het herfstbos

Deze kijktafel helpt je om zelf kleine verhaaltjes te vertellen.

Kijk tussen het speelgoed welke dieren jullie hebben. Zet een aantal dieren die in het bos wonen op de kijktafel.

Ik verzamelde mijn twee kleine stenen hertjes (gekocht in winkel van het Utrechts Landschap), een konijntje, een houten herfstblad met een eekhoorntje en een lichtje in de vorm van een uil. En zette deze samen op een schaal bekleed met herfstbladeren.

"Op een mooie herfstdag rent Bambi samen met zijn broertje door de ritselende herfstbladeren. Verstopt onder de herfstbladeren ligt een afgevallen boomtak. "Pas op Bambi!" roept broertje.

Maar Bambi is zich van geen gevaar bewust en holt verder. Plotsklaps buitelt hij door de lucht. "Au, au ..."

Je begrijpt het: Broertje roept Konijn erbij en die gaat hulp zoeken. Dokter Uil vliegt naar het gewonde hertje en verbindt zijn pootje. Gelukkig, niet gebroken, maar verstuikt. Broertje maakt een zacht bed voor Bambi... en vertelt hem verhalen in de dagen dat hij niet mag lopen.

Ze kun je regelmatig aan je jonge kind een avontuur vertellen waar deze bosdieren een rol in spelen.

Een oud, vreemd voorwerp

'Wat is het?' Heb je iets in huis van vroeger? Een sigarensnijder? Een speculaasplankje? Een uitschuifbare verrekijker? Een zakhorloge? Gereedschap van vroeger? In menig huishouden is wel een 'oud' voorwerp te vinden. Zet dit voorwerp op de kijktafel. Het leukst is natuurlijk om eerst aan je kinderen te vragen wat dit voorwerp is? Waar zou je het voor kunnen gebruiken?

Of laat dan andere volwassenen een verhaal vertellen over dit voorwerp. Laat de fantasie werken. Het hoeft niet waar te zijn. Maar één van de volwassenen vertelt wel het echte verhaal.  Laat je kinderen raden wie het 'echte' verhaal vertelde.

Ik knipte uit goudkarton een mooie onderzetter om het voorwerp te laten 'oplichten' en tot iets kostbaars en bijzonder te maken.

Op een herfstbruin stukje voeringsstof liggen enkele herfstbladeren, wat kastanjes, een pompoen (een typische vrucht die in de herfst volop te krijgen is) omringd door houten herfstblaadjes.

Het vreemde voorwerp (het is een oliespuitje uit de 20ste eeuw of misschien een ouderwets plantenspuitje) staat op de gouden onderzetter centraal.

In een stenen 'wijze uil' brandt het lichtje.
Als je het lichtje aansteekt kun je de vraag stellen aan je kinderen of zij weten wat dit voorwerp is.

ALLERHEILIGEN/ALLERZIELEN

Op 1 en 2 november viert de katholieke kerk de feesten van Allerheiligen en Allerzielen. Met Allerheiligen gedenken we de mensen die in de geschiedenis een voorbeeld waren van goede christenen. 'Heiligen zijn mensen waar licht doorheen schijnt', is een mooie uitspraak van een jongetje terwijl hij de gebrandschilderde ramen in een kerk bekeek. Op Allerzielen gedenken we de mensen die we persoonlijk gekend hebben en korter of al wat langer geleden overleden zijn.

Anderhalf jaar geleden overleed mijn moeder. Ik maakte deze kijktafel om op deze dag extra aan haar te denken. Mijn moeder maakte op zaterdag altijd zelf groentesoep, met zelf getrokken bouillon van een mergpijpje en soepvlees. Maar ook voor verjaardagen was er altijd zelfgemaakte soep. Meestal champignonsoep.  Ze was altijd heel erg blij als haar hele grote gezin voltallig bij elkaar was en de grote pan soep tot het laatste druppeltje op ging!

Een ouderwets oranje stoofpannetje vulde ik met kastanjechampignons en ernaast zette ik een foto van van moeder. Ik gebruikte als ondergrond een grote platte schaal bedekt met herfstbladeren en het lichtje op deze kijktafel gaat op 2 november aan.

Troost
In deze tijd missen we onze dierbaren extra, maar nu de dagen korter worden, de luchten grijzer en het meer regent, kunnen er ook depressieve gevoelens de kop opsteken. Dit kleine boekje 'troost' laat op heel eenvoudige wijze zien, hoe je kan troosten. Daar zijn geen ingewikkelde woorden voor nodig.
'Een zakdoek voor mijn tranen
of een schouder extra voor mijn last.
Het kan iets heel eenvoudigs zijn.
Want een beetje troost krijgen is vaak het beste medicijn.'
Ik zette het boekje open in een kleine rechthoekige houten schaal gevuld met donkere houtsnippertjes en zette op de voorgrond twee vogeltjes die elkaar troosten. Het geheel staat op een bruin lapje en rondom de schaal zijn met herfstbladeren geschikt. En als het lichtje brandt komt de kijktafel tot leven.

Je zou een klein gesprekje met je kinderen kunnen voeren. Naar aanleiding van de vraag: 'Hoe zou jij iemand troosten die verdriet heeft?'

St. Hubertus

Op drie november vieren we de naamdag van de heilige Hubertus van Luik. In de rubriek 'vertellen' vertelt Marjet de Jong over deze heilige die o.a. de patroon van de jagers is. Menig jachthuis heet 'Sint-Hubertus' en hij wordt aangeroepen bij hondsdolheid.

Ik vond een mooie afbeelding van de heilige Hubertus in het afbeeldingenbestand van Google en zette deze op een okerkleurige placemat in een zwarte tekeningenhouder, die wat verborgen wordt door enkele stukken schors. Wat kale takken vormen een boom en het lichtje brandt in een glazen houdertje dat de vorm en kleur van een herfstblad heeft.

Sint Maarten

Op 11 november vieren we het feest van Sint Maarten, de heilige Martinus van Tours. We hebben al vaker aandacht besteed aan deze dag op onze site. Een mooi Sint Maartensverhaal vind je in ons archief. Ga naar...

Op steeds meer plaatsen gaan kinderen langs de deuren om met een lantaarntje in de hand een Sint Maartensliedje te zingen en dan wat lekkers en/of gezonds te krijgen. Dus zet een lantaarntje bij je voordeur, dan weten de buurtkinderen dat ze bij jullie kunnen aanbellen en zorg voor een schaal mandarijntjes, doosjes rozijntjes of iets anders. Zo delen we net als Sint Maarten, opdat 'ons lichtje schijnen mag'.

In jullie huiskamer kun je een kijktafel maken over Sint Maarten. Op een okerkleurige placemat staat een klein houten kistje. De bodem is bedekt met een rode stof. Deze herinnert aan de rode soldatenmantel die Sint Maarten met zijn zwaard in tweeën snijdt. Hij geeft de helft van zijn eigen bescherming tegen de kou aan een bedelaar.

De afbeelding staat in een houdertje dat afgedekt wordt door een stukje schors. In de hoek ligt een kleine (houten) pompoen. Van oudsher werden de lantaarntjes gemaakt van een uitgeholde pompoen. En natuurlijk brandt er een lichtje, want:
'Elf november is de dag
dat mijn lichtje, dat mijn lichtje,
elf november is de dag
dat mijn lichtje schijnen mag.'

Ellie Keller