Knutselen en doen

Hier vind je tips en ideeën om samen met je kinderen binnen of buiten
creatief bezig te zijn rond het thema.

Stilte-oefeningen

Met deze vier oefeningen die je samen met je kinderen kunt doen, oefen je om die andere ruimte binnen te gaan.

DE RIETSTENGEL (bewegingsoefening)
• Tijd: 5 minuten
• Locatie: huiskamer, lokaal, gymzaal of buiten
• Nodig: de illustratie van deze dag
• Doel: rustig worden, concentratie, evenwicht en coördinatie bevorderen.

Instructie
Sta rechtop. Je voeten staan in dezelfde breedte als je heupen.
Voel je voeten op de grond. Stel je voor dat er wortels uit je voeten de grond in groeien ... Je staat heel stevig ... Nu gaat het waaien. De wind blaast zachtjes tegen je aan. Tegen je oren, je gezicht, je zij, tegen de zijkant van je neen. En dan blaast de wind van de andere kant. Tegen je andere oor, je gezicht, je zij, tegen de zijkant van je andere been.
Wieg een beetje naar links en dan door het midden heen naar rechts. En weer terug.
Ga heel langzaam heen en weer ...
Ga dan ook heel langzaam een paar keer naar voren en naar achteren. Dan stopt het met waaien.
Precies in het midden sta je stil ...
Voel hoe dat is: precies in het midden ...
In je midden ben je precies in evenwicht.

Afronden: Blijf nog even staan en voel even na. Wat voel je nu? Sta hier even bij stil. Beweeg dan langzaam je vingers, je polsen (draai er rondjes mee), maak je schouders los, kijk naar links en naar rechts met je hoofd. Beweeg dan je tenen in je schoenen, til je rechtervoet op en draai er rondjes mee, zet hem weer neer en doe hetzelfde met de linkervoet.

SNEEUWBOS (verbeeldingsoefening)
• Tijd: 5 – 10 minuten
• Locatie: huiskamer, klaslokaal of gymlokaal
• Nodig: de illustratie van deze dag; eventueel matjes als je de oefening liggend doet
• Doel: het oproepen van de eigen verbeelding. Het ervaren van veiligheid en ontspanning in de verbeelding.

Instructie
Doe je ogen maar dicht en stel je voor dat je in een bos loopt. Het is een groot bos, en het is er vredig, veilig en stil … Je hoort wat vogels in de bomen … en wat geritsel van andere dieren, maar verder ben je alleen in het vredige bos. Je komt aan bij een grote boom. Je gaat onder de boom zitten, tegen de stam aan. Dat voelt warm en beschut. Vanonder de boom kun je het pad goed overzien … Je merkt nu dat het zachtjes begint te sneeuwen. Lichte, grote vlokken dwarrelen neer en blijven liggen op de takken … op de bladeren … en op het mos. Je ziet dat je dat het bos langzaam helemaal wit wordt … alleen jij niet, op jouw plekje onder de boom. Jij blijft droog en warm … Ook alle dieren zijn in hun holletjes gekropen …
Terwijl je ziet hoe alles ondersneeuwt, word je heel rustig … Wat ziet het er mooi uit … witte bomen, bladeren, takken … Kijk maar goed naar het wit van de sneeuw … adem de kleur wit in … en weer uit … Misschien kun je het ondergesneeuwde bos ook wel ruiken, heel fris … Je kijkt naar boven en volgt een vlokje. Het vlokje dwarrelt naar beneden … je volgt het vlokje steeds verder naar beneden, totdat het zacht neervalt op de andere sneeuw. Terwijl je naar de vallende vlokjes kijkt, word je heel rustig … je bent veilig, onder de boom … Ontspan je maar lekker…
Het houdt langzaam op met sneeuwen. Nu beginnen zonnestralen door de takken van de bomen te schijnen. De stralen zijn licht en warm … ze zorgen dat de sneeuw smelt. Het bospad, de takken en de bladeren worden weer zichtbaar… Alles wordt weer helemaal schoon … Je staat op van je plek onder de boom en begint langzaam terug te wandelen … Je ziet hoe de sneeuw wegsmelt en de zon alles opwarmt. De dieren worden weer wakker, ze beginnen te ritselen … de vogels beginnen te fluiten.

Afronden: Nu neem je afscheid van het bos ... Op je eigen manier en in je eigen tempo kom je terug naar de ruimte waar je nu zit. Je kunt je handen en voeten een beetje bewegen en je ogen weer rustig openen.


KIJKEN ALS EEN CAMERA (zintuigoefening, zien)
• Tijd: 10 minuten
• Locatie: klaslokaal of een andere plek binnen of buiten.
• Nodig: de illustratie van deze dag
• Doel: aandachtig kijken, daardoor dingen echt zien, nieuwe facetten ontdekken, kijken zonder er meteen gedachten aan te koppelen.

Instructie
De kinderen zijn de filmcamera en hun ogen zijn de lens. Ze spelen dus niet dat ze een camera in hun hand hebben. Eerst bekijken ze dingen met nieuwe ogen vlak bij hun zitplaats. Daarna kunnen ze, heel rustig, door de klas lopen en stil staan, eventueel op een geluidsignaal van de leerkracht.

Er zijn hier om ons heen heel veel dingen waar we nu naar kunnen kijken. Laten we er samen eens een aantal opnoemen. Heel vaak als we iets zien, kijken we niet echt heel goed. Je ziet bijvoorbeeld een kast. Je denkt dat je hem al kent. Oh ja, die kast. Maar misschien heb je hem nog nooit echt goed bekeken. Van veel verschillende kanten, z’n kleur, het materiaal waar hij van gemaakt is….
Alles wat we nu met onze ogen zien kun je ook met een filmcamera filmen. Wij gaan nu spelen dat wij zelf een filmcamera zijn. We gaan heel langzaam en heel precies kijken naar de dingen om ons heen. Soms blijft de camera een tijd stilstaan om iets goed te filmen.
Even zelf voordoen hoe zo’n camera heel langzaam van boven naar beneden, van links naar rechts alle details waarneemt. Je kunt ook een bovenkant van iets filmen of de onderkant, dan moet je door je knieën of op de grond gaan liggen.
Een camera heeft geen gedachten over wat hij ziet. Wij wel meestal. ‘Dat is niet/wel mooi’. ‘Dat is oud’. ‘Dat wil ik ook hebben’. Nu gaan we proberen naar dingen te kijken zonder er over na te denken. We gaan alleen maar kijken. Zoals de camera.
Bedek je ogen met je handen. Nu zit de dop op de lens. Als ik zeg: filmen maar, doe je je handen weg en gaan je ogen kijken als een camera.

Afronden: Nu gaan we weer op onze stoel zitten. Sluit even je ogen en zie weer voor je wat je net tijdens de oefening met nieuwe ogen, met cameraogen, hebt gezien … Nu laat je weer alle beelden los, is je hoofd leeg en zit je even lekker heel stil … Als je zover bent, doe je je ogen weer open.

WAARVANDAAN MEDITATIE
• Tijd: 10 minuten
• Locatie: huiskamer, klaslokaal
• Nodig: de illustratie van deze dag; seizoensfruit of een voorwerp.
• Doel: je bewust worden van alles wat ertoe heeft bijgedragen dat de dingen hier kunnen zijn.

Zet het fruit (of voorwerp) voor iedereen op een zichtbare plaats. Als het kan in groepjes, per groepje een stuk fruit in het midden van de tafels.

Instructie
Kom zitten in de koninklijke houding: je beide voeten zijn plat op de grond. Je handen liggen op je schoot of op je tafeltje. Je rug is zacht gestrekt, iets van de rugleuning af. Je mag je ogen sluiten. Even voelen hoe je hier nu zit ...
Open dan rustig je ogen en kijk eens, in stilte, heel goed naar het fruit (het voorwerp) voor je. Welke kleuren heeft het? ... Welke vormen heeft het? ... Weet je ook hoe het er van binnen uit ziet? ...
Als je goed naar het fruit/voorwerp hebt gekeken, mag je je ogen weer sluiten. En bedenk nu eens in stilte voor jezelf wat er allemaal nodig is geweest voor dit stuk fruit (voorwerp), om hier voor jou op deze plek in de klas te komen ... Laten we eens kijken, stap voor stap: Wie heeft dit fruit (voorwerp) hier voor jou neergezet? ... Waar heeft zij/hij dit vandaan gehaald? ... Hoe is het in de winkel terecht gekomen? ... Waar was het voordat de vrachtwagenchauffeur het naar de winkel bracht? ... Wie heeft het geplukt/ verpakt voor vervoer? ... Hoe is dit fruit (voorwerp) ontstaan voor het werd geplukt/verpakt? ... Wat was de vorm van dit stuk fruit (voorwerp) helemaal in het begin? (Waar werd het van gemaakt?) ... En wat was er voor nodig om de vorm te krijgen die het nu heeft? ... Ga nu nog eens stap voor stap na, vanaf het ontstaan van dit fruit (voorwerp) tot aan nu, wie en wat ervoor nodig is geweest om het hier in de klas te laten zijn ... en geef elke stap, in jezelf, stap voor stap, een glimlach van dank.

Afronden: En als je zover bent, dan doe je weer rustig je ogen open ... Kijk nog even in stilte naar het fruit (voorwerp). Merk op hoe je ernaar keek toen de oefening begon en hoe je er nu naar kijkt ...

Deze oefeningen komen uit:

Stilte-flipover, tekst Arkade, illustraties Marjet de Jong/Fons Martens.

Het boekje telt 80 stilteoefeningen voor basisschoolkinderen, maar is ook thuis of in de kinderwoorddienst te gebruiken.

Het is voor € 14,50 te koop bij Adveniat.

https://www.adveniat.nl/webwinkel/390/stilte_flipover_handleiding&highlight=flipover

Marjet de Jong