Kijktafels

Hier vind je inspirerende voorbeelden van hoe je kunt kijken en spelen passend bij het thema,
het seizoen en de feesten in deze tijd.

Kijktafels voor de zomer met lijnen in de hoofdrol

Met de vier elementen waar een symbolische kijktafel uit bestaat: een ondergrond, een natuurelement, een lichtje en een symbool, maakte Ellie Keller weer verrassende kijktafels.
Telkens speelt een lijn, grens of een afbakening waar je je binnen of buiten kan bevinden een rol. Laat je inspireren, kom uit je comfortzone en maak eens een zomerse kijktafel. Door er eentje na te maken of er je eigen draai aan te geven!

Op elke kijktafel staat in een kleine vaasje wat lathyrus samen met enkele ranken klimop.
Klimop wordt in de symbolische bloemsierkunst altijd gebruikt om trouw c.q. de trouw van God te verbeelden.  Zo is het godsdienstige element op elke kijktafel - iets verborgen - aanwezig.

De onderstaande voorbeelden staan min of meer op leeftijd geschikt. De eerste zijn geschikt voor de wat jongere kinderen, de laatste voor de wat ouderen.

Een speelveld met lijnen

Op een groene ronde placemat ligt een grasmatje van namaakgras.
Daarop is met behulp van dunne witte lintjes en spelden een speelveld gesuggereerd:
Een middenlijn, een achterlijn en een doelgebied. Er spelen enkele kinderen in de vorm van poppenhuispoppetjes.

Het lichtje brandt in een bijpassende lichtgroene houder. Wat groen, samen met een zomers bloemetje in een klein vaasje maakt de kijktafel compleet.

Bijna ieder buitenspel met een bal heeft met lijnen te maken. Denk aan de witte lijnen van een basketbalveld, voetbalveld, hockeyveld, tennisbaan enzovoort.
Blijft de bal binnen de lijnen dan is hij 'in' en erbuiten is hij 'uit' . Ook stoepranden kunnen de rol van 'lijnen' vervullen. De lijnen geven het kader aan waar binnen het spel gespeeld worden. Zo weten de spelers waar ze aan toe zijn.
Al zal soms een grensrechter uitsluitsel moeten geven...

Lijnen en grenzen hebben vaak met regels te maken.
Maar juist als je de spelregels kent en je er allemaal aan houdt, is het leuk spelen met elkaar.
En of je nu wint of verliest, binnen de lijnen van het veld heb je fijn met elkaar gespeeld.
Als het lichtje brandt komt het spel tot leven ...

Blijf je op de stapstenen of durf je ook in het water te vallen?

Een klein beekje op de camping. Wat een heerlijke plek om te spelen met takken en stenen, om dammetjes te bouwen en de loop van het water te veranderen.

Je kan ook een spel spelen waarbij je op de stenen moet proberen te blijven of juist ernaast lopen.
Zo ervaren je kinderen hoe leuk het is om niet altijd binnen de lijntjes te blijven, maar dat eruit/eraf stappen veel plezier en waterpret kan geven.

Op deze manier leert de kijktafel ons thuis alvast, dat het een avontuur kan zijn om je fysieke grenzen te verleggen, en dat eens gek doen en buiten de gebaande paden gaan door kleddernat en vies van de modder te worden een erg leuke ervaring is. En.... als ze zon schijnt ben je in een ommezien weer droog.

Op een lichtgroene ronde placemat ligt een schijf hout. Daarop is met behulp van een streng blauwe vervilte wol een beekje gemaakt waarin grote stapstenen (platte kiezelstenen) liggen.

Twee poppenhuispoppetjes verbeelden de kinderen. Eentje staat op de stapsteen en de andere heeft pret voor tien juist naast de steen in het water.

Als het lichtje brandt komt de kijktafel tot leven!

De lijn van de horizon

Het boek van Max Velthuijs 'Kikker en de horizon' is een leuk boek over op reis gaan, de horizon tegemoet, maar gaat ook over heimwee hebben en graag (weer) thuis zijn.

'De horizon lonkt', zeggen we wel. Het oneindig perspectief in de verte. Het beeld van de levensreis met de hemel achter de horizon van het hier-en-nu. Allemaal associaties die samenhangen met die lijn waar hemel en aarde elkaar raken. Maar voor jonge kinderen is de 'gewone' horizon en de reis van Rat en Kikker de wijde wereld in al spannend genoeg.

Het prentenboek 'Kikker en de horizon' staat open en vormt zo de achtergrond van deze kijktafel.
De ondergrond is een rieten placemat die een lijnenspel apart vormt. Met een wit lintje (en twee knopspelden) is een van de rechte lijnen van de placemat geaccentueerd.

Met behulp van steentjes blijft het boek mooi open staan en het lichtje en natuurelement maken de zomer-vakantie-kijktafel compleet.

Je letterlijk op de grenslijn bevinden

De landsgrenzen in Europa zijn niet meer zo duidelijk als vroeger, toen er nog slagbomen waren en douane-controles. Maar toch blijven grenslijnen kinderen fascineren. Hoe weten papa en mama nu dat we de grens zijn over gegaan en in België zijn of in Duitsland?

Het meest zichtbare is de veranderende wegmarkering en de verkeersborden/aanwijzingen. Die verandering kunnen je kinderen in de auto ook al snel zien. En later hoor je het aan de taal die gesproken wordt.

Op het 'Drielandenpunt' in Vaals kun je als je je best doet in drie landen tegelijk zijn!
Ook oude grensstenen die je tegen kan komen op een wandeling maken het mogelijk om met je ene been in het ene land te staan en met je andere been in het andere.

Een afbeelding (via Google) waarop een kind op het Drielandenpunt in drie landen tegelijk is, staat centraal op deze kijktafel.

Over je/de grenzen heen kijken

Deze kijktafel verbeeldt een vakantie-ervaring:"'Toen ik voor het eerst met mijn dochtertje van vier in Frankrijk was wilde ze alleen maar bij ons in en rond de tent blijven spelen. Het leek wel of er een soort lijn om onze tent stond, waar ze niet overheen durfde te stappen. Want de kinderen in de tenten om ons heen waren toch wel een beetje vreemd. Ze spraken een andere taal, hoe moest ze nu met hen spelen? Met wat hulp van ons kwam het helemaal goed en speelde ze binnen een paar dagen met de Franstalige kinderen.
Ik moet er vaak aan denken als er sprake is van vluchtelingen uit andere continenten die in ons land een veilige woonplaats zoeken. Wat moet het lastig zijn om hier tussen al die mensen die je niet verstaat, met andere gewoontes en ander eten je thuis te voelen".

Op een rechthoekige lichtgroene placemat staat een (oude) Bosatlas open bij een kaart waarop je met verschillende kleuren alle landen en daarmee ook de grenzen tussen die landen en de verschillende continenten van onze wereld ziet.

Ervoor staan vier kinderen. Het is duidelijk dat zij niet uit hetzelfde land komen.

Ze staan rond een lichtje dat brandt op de onderzetter 'Dank u wel voor deze dag'.

We bidden:
We zijn blij dat we - ook al verstaan we elkaar misschien nog niet zo goed - we wel samen kunnen spelen vandaag en er geen scheidslijnen zijn tussen ons.

Binnen of buiten de lijntjes?

Op een hemelsblauwe placemat is met behulp van een wit dik koordje een kronkelende lijn vastgespeld.

In de kronkels zijn twee kinderen (poppenhuispoppetjes) zo geplaatst, dat het moeilijk te zeggen is of ze zich nu juist binnen of juist buiten de lijn bevinden.

Het is namelijk niet zo dat binnen de lijntjes blijven altijd het juiste is. Soms is erbuiten zijn zelfs aan te bevelen. Jezus deed dat regelmatig, door de maatschappelijke en morele scheidslijnen te overschrijden.

Hij hield niet van een wereld waarin mensen in hokjes werden ingedeeld. Zo van 'jij bent ziek, dus ik loop met een grote boog om je heen' (bijv. Jezus en de melaatsen) of 'jij bent van een ander geloof, dus daarom praat ik niet met je' (bijv. Jezus en de Samaritaanse vrouw) of 'jij hoort bij de vijand, dus daarom luister ik niet naar je en help ik je niet' (bijv. Jezus en de Romeinse honderdman), of 'jij leeft niet zoals het hoort en daarom hoor je er niet bij' (bijv. Jezus en Zacheüs).

In onze rubriek 'vertellen' tippen we verschillende Bijbelverhalen waar grenzen en lijnen worden overschreden. Ga naar....

Ingeperkt?

Je hebt je voet verstuikt en kan niet goed lopen of door omstandigheden houden jullie vakantie in je eigen huis. Hoe ga je om met beperkingen die het leven je soms oplegt? Er is een uitspraak van Jules Deelder: 'Binnen de perken zijn de mogelijkheden even onbeperkt als daarbuiten'. Dat is een hele andere kijk op het leven.

Hoe leef je zinvol op een vierkante meter? Kijk je naar wat allemaal niet (meer) kan of kijk je naar de mogelijkheden die er wel zijn.

Er is altijd de mogelijkheid om persoonlijk contact te leggen met anderen. De moderne techniek maakt veel mogelijk: telefoon, Skype....

Als je een reisverhaal leest, bezoek je toch die verre streek, je hebt je fantasie en het besef dat God altijd aanwezig is in je hart kan ook een grote steun zijn. Een periode van beperkingen kan het contact met God verdiepen.

Op de hemelsblauwe placemat is daarom een kring van stenen gelegd. Een kleine kring om de beperktheid aan te duiden. Midden in deze kring staat een kind dat naar de hemel reikt en daarmee meer de kansen en mogelijkheden ziet dan de beperking die er is!

Een andere interpretatie van deze kijktafel gaat over onze ideeën over - en ons beeld van God. Als er iets is dat ons denkkader te boven gaat is dat het wel. God is niet in een beeld te vangen. Onze ideeën blijken nooit te kloppen en God maakt zich telkens op een andere manier kenbaar!

Lijnen gevangen in glas

In een abdijwinkel vond ik enkele jaren geleden dit blokje glas waarbinnen met fijne lijntje twee gevouwen handen zijn aangebracht en ook nog driedimensionaal. Een intrigerend voorwerp.
Hoe hebben ze dit gemaakt? Hoe komen die lijnen in dit glas? Nergens een naad te zien, het is alsof de handen van binnenuit zijn ontstaan.

Met recht ook een symbolisch voorwerp:
- Ontstaat de behoefte om je tot God te richten ook niet van binnenuit?
- een biddend mens wordt ook vaak transparanter, helderder
- de delicate, fijne lijntjes duiden ook iets aan van de kwetsbaarheid die er bij bidden nodig is.

Een keuze voor het hemelsblauw als ondergrond voor de kijktafel roept al iets op van de werkelijkheid van God.

Zet een zomers bloemetje erop, een lichtje en dit prachtige voorwerp en je kijktafel bij ons thema 'binnen en buiten de lijntjes' is klaar!

Woorden om vrij en gelukkig te leven: de tien geboden

Met de huisregels die we opstellen om alles in ons gezin prettig te laten verlopen kunnen we soms even opschorten of er wat speelser mee omgaan. Frietjes mag je met je handen eten en in de vakantie later naar bed. Maar juist omdat die regels er zijn, kan je er mee spelen, de grenzen ervan verkennen en er soms ook overheen gaan. Dat is het spel wat opvoeden heet. Maar een gezin waar iedereen maar precies doet waar hij of zijn zin in  heeft, waar helemaal geen grenzen zijn hangt van los zand aan elkaar en biedt niet de veilige omgeving, waar kinderen in zouden moeten kunnen opgroeien.

Zo is het ook in de maatschappij en het is duidelijk dat er regels moeten zijn waar iedereen zich aan moet houden in het (maatschappelijk) verkeer. Onze Joods-christelijke traditie kent ook zulke regels. In de volksmond heten ze de 'tien geboden', maar feitelijk zijn het een soort richtingwijzers die het terrein afbakenen, waarbinnen een mens en zijn/haar naaste zich vrij kan voelen en ten volle kan leven.

Het oude rabbijnse concept van de ‘omheining van de Thora', is een gangbaar principe, dat ook in Jezus tijd al en lang daarna door de Joden werd en wordt toegepast. Het betekent, dat je je zo ver wil houden van daden of gedachten, die in de richting gaan van overtreding van een voorschrift uit de Thora en het daaruit voortvloeiende recht.

Deze twee dingen, de tien geboden en 'de omheining van de Thora' inspireerden mij het maken van de laatste kijktafel.

Een koord vormt een duidelijk afgebakend terrein dat met zand gevuld is. Zand dat herinnert aan de woestijn waar Mozes de tien geboden, de tien regels-ten-leven, ontving. De afbeelding van de stenen tafelen is een symboolkaart afkomstig uit het spel 'In de ban van farao' uit het groene koffertje "Ga je mee?" (helaas uitverkocht). Maar dergelijke afbeeldingen zijn ook via internet te vinden.

Ellie Keller