Verdiepen

Hier vind je achtergrondinformatie bij het thema, voedsel voor je spiritualiteit
en tips voor de geloofsopvoeding.

Eigenheid en loyaliteit

Gemeenschap van individuen
Een mooie traditie op Nederlandse basisscholen, vind ik, is de musical van groep acht. Niet alleen sluit dit gebeuren het jaar boeiend af; het laat ook duidelijk zien hoe een klas is:  gemeenschap van individuen. Je merkt snel hoeveel saamhorigheid er is, en vaak is zo'n show een openbaring van talenten: het ene kind blijkt Frans te kunnen spreken, het andere kan heel grappig dansen. Terecht zijn ouders, kinderen en leerkracht trots op de geslaagde samenwerking. Want dat gaat niet vanzelf.

Wat verbindt ons
Terwijl vroeger verbondenheid met een groep een vereiste was – men hoorde min of meer permanent bij een bepaalde woonomgeving, religie enzovoort – wordt nu in de samenleving vooral ons leven als (autonoom) individu benadrukt. Je moet zelf bepalen hoe en waarvoor je leeft. Soms kan je je afvragen wat ons eigenlijk nog fundamenteel verbindt, in een tijd waarin alle opvattingen evenveel waard lijken te zijn, en menigeen zich verstopt achter oordoppen en smartphone.

De vaardigheid van samenwerken
Toch kunnen we niet om dat collectieve heen. We hebben elkaar nodig, en elk kind moet de vaardigheden van samenwerken leren. Na groep acht blijven de uitdagingen komen -- het middelbare en het hogere onderwijs, een baan, een nieuwe woonplaats – steeds weer moeten we leren leven met anderen. Nederland is groot geworden vanwege haar poldermodel, maar het leren samenleven is nog steeds belangrijk voor alle landen. Zonder constructieve samenwerking zullen we het niet redden tegenover grote, ingewikkelde problemen zoals klimaatverandering en de massamigratie van vluchtelingen.

Als een kind van God
Als we ervoor openstaan, kan de christelijke traditie ons hier goed bij helpen, want die heeft oog voor zowel de waardigheid van het individu (als unieke schepsel van God) als voor die van de groep (als leerplaats van de liefde). Leerzaam is hoe Jezus omgaat met Zacheüs. Waar anderen alleen maar een probleem zien (een "zondaar"), ziet Jezus in deze oppertollenaar een kind van God en een man van mogelijkheden. Zelfs Zacheüs is een "zoon van Abraham". Opmerkelijk is hoe hij door deze erkenning geïnspireerd wordt om dienstbaar te zijn aan anderen. Vanaf dit moment - waarop hij door Jezus gezien wordt, geeft hij de helft van zijn bezit aan de armen. Zo werkt het ook in een gezin of op school. Positieve erkenning voor de ene, leidt tot nieuwe kansen voor iedereen.

Kijken met ander perspectief
Als opvoeders zijn we goed bezig wanneer we kinderen aansporen tot empathie. Dit gebeurt in eerste instantie door ons voorbeeld. Hebben we zelf contact met andersdenkende, noodlijdende en buitengesloten mensen in de eigen omgeving? Luisteren we goed naar hun verhaal? Hopelijk wel. Maar verder helpen we kinderen door in gesprek met ze te gaan. We kunnen ze uitdagen om situaties niet louter te bekijken vanuit het perspectief van het eigenbelang. (Is er misschien een reden waarom die lastige klasgenoot zich zo gedraagt? Zou je hem niet op andere ideeën kunnen brengen?)

Hoopvol
Terwijl ik me soms in de trein bevind, omringd door tieners opgesloten in de 'reality' van hun eigen iPhone, blijf ik niettemin hoopvol voor onze gedeelde toekomst. Eén reden voor mijn hoop komt door wat ik geleerd heb van mijn eigen kinderen: wat puur een privé-bezigheid lijkt te zijn, is vaak een levendig contact via Instagram of een ander kanaal met kinderen van over heel de wereld. Zoiets bestond niet toen ik een kind was, en ik vind het wonderlijk. Maar vooral ben ik hoopvol, omdat ons geloof een hoopvol geloof is, hoopvol door de opstanding van Jezus Christus uit de dood (1 Petrus 1,3). God toont ons zijn barmhartigheid, en dat mogen we overal meedelen.

TS