Verdiepen

Hier vind je achtergrondinformatie bij het thema, voedsel voor je spiritualiteit
en tips voor de geloofsopvoeding.

De deur gaat open!

Op de dag dat ik dit schrijf is het 11 november, de feestdag van Sint Maarten, en vanavond komen kinderen langs de deur. Ik verheug me daarop, op de liedjes en bekende en onbekende gezichten. Mijn zoon verheugt zich daar ook op, want hoewel hij nu te oud is om mee te lopen, vindt hij het prima om snoep uit te delen en het resterende op te eten.

De huisdeur open doen
Als je meeloopt met Sint Maarten, zie je duidelijk welke huizen echt meedoen. Het licht staat aan, misschien brandt er een kaarsje in het raam, en vaak kun je er naar binnen kijken want de gordijnen staan open. Het huis heet je welkom. En dus bel je aan en de deur gaat open.

Het is een mooi beeld, de deur die opengaat, en het zal meerdere keer terugkomen in dit najaar. Eerst bij Sinterklaas. ("Daar wordt aan de deur geklopt, wie zal dat zijn?") En later met Kerstmis, met het verhaal van Jozef en Maria, die kloppen aan de deur van de herberg. Heeft u ruimte voor ons? Maar daar tussenin ook nog een keer. Wist je dat op 8 december in Rome de 'heilige deur' van de Sint-Pietersbasiliek opengaat?

Heilige deur openmaken
De 'heilige deur' is een speciale deur die alleen opengaat op bevel van de paus. Dat doet Franciscus nu om symbolisch het begin van een heilig jaar te markeren, het 'Jaar van de Barmhartigheid'. In het komende jaar worden we uitgedaagd om ons meer bewust te worden van Gods barmhartigheid (d.w.z. zijn grenzeloze liefde) en om zelf barmhartiger te worden. Om dit proces symbolisch een plaats te geven in ons leven zijn we uitgenodigd om een pelgrimage te maken, en door deze speciale deur heen te lopen. Dichter bij huis kan ook. In de kathedraal van elk bisdom wordt een 'heilige deur' opengemaakt. Allemaal blijven ze open tot 20 november 2016.

Barmhartigheid? Wat is dat eigenlijk?
Omdat wij het woord barmhartigheid niet zo vaak gebruiken, wil ik dit begrip nu uitleggen met behulp van de Bijbel. De betekenis van barmhartig is vrij simpel. Je hoort het in het woord zelf: je bent barmhartig wanneer je een hart hebt voor de armen. (Onder armen moeten we verstaan iedereen die in nood is.) En voor de christen mag het hier niet louter bij een gevoel of een gedachte blijven. We moeten ook iets doen voor lijdende mensen (vgl. Jacobus 2,14-17). Daarom kennen we in de christelijke traditie de werken van lichamelijke en geestelijke barmhartigheid (zie artikel op de site). Als je eten geeft aan iemand die honger heeft, is dit een lichamelijk werk van barmhartigheid. Als je bidt voor iemand die het moeilijk heeft, is het een geestelijk werk van barmhartigheid. Om twee voorbeelden te noemen.

Het klinkt wel mooi. Wie zou tegen barmhartigheid kunnen zijn? Toch is barmhartigheid minder vanzelfsprekend dan het lijkt. We brengen het niet makkelijk op. Denk bijvoorbeeld aan Jezus' verhaal over de barmhartige Samaritaan (Lucas 10,29-37). Nadat iemand mishandeld wordt door rovers, ligt hij halfdood langs de weg. Twee mensen lopen hem voorbij. Tot een vreemdeling, een Samaritaan hem helpt. Als je er goed over nadenkt, zou je, vermoed ik, zo'n moment kunnen vinden uit je eigen leven. Wie onder ons is nooit nalatig geweest in de liefdadigheid? De priester en de Leviet hadden zeker hun redenen, en wij ook (te druk, te moe, te bang, ik wist niet hoe...).

Niet vanzelfsprekend
Nee, barmhartig zijn gaat niet vanzelf. Denk ook aan Jezus' parabel over de vader met twee zonen (Lucas 15,11-32). Die éne zoon blijft trouw werken naast zijn vader, terwijl de andere weggaat en zijn erfenis verkwanselt in  losbandigheid. En wat gebeurt er wanneer deze 'verloren' zoon terugkomt? De vader viert feest. Het klopt niet met ons gevoel voor gerechtigheid. Zulk egoïstisch gedrag moet gestraft worden, toch? Soms lijkt barmhartigheid ons ongepast.

Kosten-baten?
Toch herinnert Jezus ons voortdurend eraan dat God andere manieren heeft dan wij. Wij maken meestal een rekensom. Wat is hier te halen? Wat zijn de risico's? En dan delen we liefde uit met een lepel. Maar onze hemelse Vader doet het anders. Hij goot de liefde zomaar uit, want 'zijn liefde kent geen grenzen',  (Psalm 136). Kijk naar zijn schepping. Kijk naar zijn Zoon, gegeven als Redder. Kijk naar de hemel, die ons te wachten staat!

Wat God van ons vraagt, in dit Jaar van de Barmhartigheid maar ook in alle jaren, is dat wij Hem nadoen in deze vrijgevigheid. Hoe dat kan in een mensenleven, vinden wij in Jezus, die ons is voorgegaan. Hij is 'het gelaat van de Barmhartigheid van de Vader'. Jezus ging over de drempel heen, naar lijdende mensen toe. Hij deed open en liet ze binnen.

Wat een bevrijding om zo te kunnen leven – te geven zonder de kosten te begroten. Op een dag gaat dat bij mij ook lukken. En mensen gaan het merken ook!

TS