Verdiepen

Hier vind je achtergrondinformatie bij het thema, voedsel voor je spiritualiteit
en tips voor de geloofsopvoeding.

De heilige (eigen naam hier)

Dankzij mijn werk als theoloog ken ik veel paters, broeders en zusters en regelmatig drink ik een kopje koffie met ze in het klooster. Eén en al zijn het mensen die de Kerk lang hebben gediend, soms zelfs meer dan vijftig of zeventig jaar. Op een dag hadden we het over hoe uitdagend het is om Christus echt na te volgen. Met een terugblik op het begin van zijn loopbaan zei Broeder Harrie: “Ja, je dacht dat je een heilige kon worden.” Toen moest iedereen lachen. Blijkbaar hadden we allemaal dat hoopvolle moment meegemaakt.



Maar is dat idee werkelijk zo gek, dat we bestemd zijn om heilig te worden? Volgens de leer van de Kerk is dat juist de bedoeling. Niet alleen voor enkele uitverkorenen, maar voor heel de geloofsgemeenschap. “Wees heilig, want Ik, de Heer uw God, ben heilig,” lezen we in Leviticus (19,2), een opdracht die Jezus zelf heeft bevestigd: “Weest dus volmaakt, zoals Uw Vader in de hemel volmaakt is” (Matteüs 5,48) Toen deze woorden voorgelezen werden in de kerk laatst zei de voorganger ter aanmoediging: “God zou het niet opdragen als het niet mogelijk was. Voor God is alles mogelijk.”

Daar hebben we het dan, onze taak. Maar wat kunnen we ermee en wat betekent het voor de geloofsopvoeding?

Om te beginnen lijkt het mij van belang dat we een paar misvattingen weerleggen. De eerste misvatting stelt heiliging gelijk aan het perfectioneren van het eigen ethisch handelen. Volgens dit beeld is een heilige (in negatieve opzicht) een steriel mens, die nooit in de fout gaat of (in positieve opzicht) iemand die zich onvermoeibaar toelegt op de werken van barmhartigheid. Daar is op zich niks mis mee, met het loslaten van zonden en het doen van weldaden: allebei zijn uiteraard noodzakelijk en onlosmakelijk met de heiliging van de mens verbonden. Maar ethisch handelen valt uiteindelijk onder een nog belangrijker categorie: de relatie die een mens heeft met God. Alleen die relatie onderbouwt de ware heiliging. En uiteindelijk is de heilige niet degene die het allerbeste de zonde weet te vermijden, maar iemand in wie “leven ten volle” zichtbaar is geworden (vgl. Johannes 10,10).



Nog een misvatting ken ik uit de eerste jaren na mijn eigen bekering, als jongvolwassen. Toen had ik het idee, dat ik mijn leven moest inrichten volgens een bepaald model van heiligheid. Ik was toen der tijd onder de indruk van de heilige Augustinus en van de monnik Thomas Merton. Op basis van hun levensverhalen had ik een idee hoe ik mijn toekomstig leven eruit moest zien: een priesterleven vol armoe en ascese. Maar nee, zo ging het niet. Ze zeggen dat als je God wil laten lachen, je Hem je plannen moet vertellen!

Misschien had ik de boeken van toen gewoon beter moet lezen. Want Merton zelf, legt veel nadruk op het verschil tussen het ware ik en het valse ik. God heeft ons uniek geschapen met een unieke potentie. Mijn enige opdracht als mens is niet om iemand anders te worden, maar om te bloeien volgens de goddelijke kiem die in me leeft. Elk mens heeft iets te geven aan deze wereld, iets dat alleen hij of zij kan geven. Deze uniciteit moeten wij ontdekken en koesteren. De wereld wil ons vaak op andere ideeën brengen en vaak leggen we ons daar dan bij neer. Maar als we op God vertrouwen, zal hij tot voltooiing brengen wat Hij in ons begonnen is. Dát is heiliging en daar waar dat gebeurt, is het mooi om te zien.



Bij de opvoeding is het onze uitdaging om kinderen te helpen om de eigen goddelijke waardigheid in ze te ontdekken. Verder moeten we ze bijstaan terwijl de eigen potentie zich (met Gods hulp) ontvouwt. Wij groeien zelf en geven het goede voorbeeld door God steeds weer uit te nodigen in ons leven. Diepgaand geluk en de houding van liefde zijn tekens dat we goed op weg zijn.

Het begin van de vastenperiode is een bijzonder vruchtbare tijd om nieuw energie te steken in onze roeping om heilig te worden. De Kerk stelt ons in de Veertig-dagentijd veel lezingen, vieringen en sacramenten ter beschikking, die de persoonlijke omvorming ondersteunen. Zelf voel ik me dit jaar aangemoedigd door de woorden van een wijze en vriendelijke pater, Cas Vink sss. Pater Vink, die vorig jaar overleed, zei, “Ik ben geen grote heilige. Maar misschien ben ik wel een kleine, want God moet je nooit onderschatten!”

TS