Kijken & spelen

Hier vind je inspirerende voorbeelden van hoe je kunt kijken en spelen passend bij het thema,
het seizoen en de feesten in deze tijd.

Kijktafel Veertigdagentijd: Over de bodem

Wat heb je nodig voor de basis van de kijktafel?

- een paarse placemat: paars is de liturgische kleur voor inkeer en bezinning
- een diepe, eenvoudige schaal van glas, hout of aardewerk 
- (schelp)zand en zes grote kiezels
- een poppetje
- een waxinelichtje in een (paarse) houder

Op 22 februari 2023 begint met Aswoensdag de Veertigdagentijd van dit jaar.

Voorbereiding:
Lees de verschillende bijdragen op deze site. Elk artikel heeft zijn eigen invalshoek rond het thema 'Over de bodem'. Het gaat erover dat je - ook al is het soms moeilijk in het leven - je niet bij de pakken neer moet zitten, maar in beweging komen, keuzes maken en daarbij op God vertrouwen. 

De intro over bidden in deze veertigdagentijd over een scene uit Pluk van de Petteflet, van Nelleke Spiljard geeft je handvatten voor een gesprek hierover met je kinderen. Ga naar 'Op de stoep' 

Doen;
. Vul de schaal met een klein laagje zand, de bodem hoeft maar nauwelijks bedekt te zijn en maak met behulp van de zes stenen een rand, vul die rand op met zand. Op deze manier wordt  er een soort 'kuil' gevormd, waar je alleen maar uit kunt klimmen.
. Zet een poppetje met zijn rug tegen de rand en
. plaats het lichtje op de bodem.

Rond de kijktafel op Aswoensdag
Ga op een rustig moment met je kind(eren) bij de kijktafel zitten en praat over wat jullie zien.

Is het zand vlak? Zie je wel of niet de bodem?
Of is de kijktafel misschien een soort van kuil, een soort dal in het zand?
Is diegene die daar met zijn rug tegen de stenen zit opgewekt of blij?
Of zou er iets aan de hand zijn?
Hoe denk je dat het deze persoon, dit kind/deze volwassene zich voelt? 
Als die persoon iets zou moeten gaan doen, zou dat dan makkelijk of moeilijk zijn?

Steek het lichtje van de kijktafel aan en lees dan het refrein van het Veertigdagenversje Gaan over de bodem:

"Gaan over de bodem, door het diepe dal,
maar je mag geloven dat het leven winnen zal.
Veertig dagen lopen door het zware zand
onderweg naar Pasen, aan Gods hand. "

Het hele versje, met voor elke week van de Veertigdagentijd een passend couplet, vind je in de rubriek 'Vertellen'. Ga naar... 

Eerste zondag van de Veertigdagentijd (26 februari):
Over de bodem van zee naar het beloofde land

Doen:
Maak een rietzee in het zand, bijv. met behulp van kleine blauwe steentjes of geknipt van blauw papier. Maak een doorgang, waar je over de bodem van de zee kunt lopen.

De kijktafel van deze week sluit aan bij het bijbelverhaal van de Uittocht. In de rubriek 'Vertellen' vind je uitleg en verwijzingen naar kinderbijbels waar je dit verhaal kunt vinden. Ga naar...

Het volk van de Hebreeën,
liep heel erg lang geleden
weg uit de slavernij-tijd
naar een nieuw land van vrijheid.
God blies de Rietzee open,
maar zélf moesten ze lopen… Refrein

Rond de kijktafel:
Je kunt telkens hetzelfde ritueel doen rond de kijktafel met behulp van elementen uit onze rubrieken 'Vertellen' en 'Bidden en vieren'

- steek het lichtje aan
- zeg het refrein van het veertigdagenversje
- lees het bijbelverhaal voor uit jullie kinderbijbel
- zeg nogmaals het refrein, lees het bijpassend couplet, en eindig weer met het refrein
- bid het bijpassende gebedje, dat je vindt in de rubriek 'Bidden en Vieren'

God, soms lijkt het alsof alles mislukt is,
Ik kan het tòch niet, het lukt tòch nooit, ik zit vast, ik zit klem, er is tòch geen oplossing. 
Of beschrijf iets waar je kind of jij op dit moment mee zit.
U zegt ons: 'Er is altijd een weg, mijn kind. 
Er is altijd een manier.
Onverwacht zal er een doorgang zijn.' 
God, help ons dan vertrouwen te hebben, als het moeilijk is.
dat er een doorgang komt.
En als die er is: 
help ons dapper te zijn en de eerste stap te zetten op uw weg
over de modderige bodem van de zee.
Amen

- blaas het lichtje uit

Tweede zondag van de Veertigdagentijd (5 maart)
Het verhaal van Naomi en Ruth

Een man en een vrouw, genaamd Naomi, vluchten tijdens een hongersnood van Betlehem naar het iets oostelijker gelegen Moab. Daar, in het buitenland krijgen ze twee zoons, die ieder trouwen met een bruid uit Moab. Dan slaat het noodlot voor de tweede keer toe voor Naomi: zowel haar man als haar beide zoons overlijden. Drie vrouwen blijven achter, Naomi en haar schoondochters Ruth en Orpha. Naomi wordt er bitter van. Ze besluit dat het tijd is om naar haar vaderland terug te keren. Haar schoondochters moeten dan maar intrekken bij hun eigen familie in Moab. Een van de twee, Ruth, wil echter bij Naomi blijven. Zo keert ze met de Moabitische Ruth terug in Betlehem, waar ze eigenlijk, als alleenstaande vrouwen ook geen toekomst hebben. Ruth raapt wat graan van de velden na de oogst, maar je kan niet iedere maand aren lezen. Naomi bedenkt een gewaagd plan. Het slaagt door het trouwe en ijverige optreden van Ruth. Hierdoor worden de vrouwen weer deel van de gemeenschap. Ruth krijgt een man en een kind en dit kind zal de grootvader worden van de beroemde koning David. 

Doen;
. Zet twee staande poppetjes op de kijktafel en suggereer wat bagage. (Ik pakje een steentje in in pakpapier met een touwtje erom heen en maakte een soort knapzak met een klein rondje stof bij elkaar geknoopt met een lintje) 
. Haal de zee weg (al je kleine steentjes hebt gaat dan gaat dat heel gemakkelijk met behulp van een zeef) en . print een korenveld uit. In het afbeedlingenbestand van Google zijn er talloze te vinden.
. Knip er een lang en smal gedeelte uit, zodat het langs de rand van de schaal past en je een korenveld ziet
. Strooi wat graan in het zand (verkrijgbaar in natuurvoedingswinkel)

Rond de kijktafel: 

- steek het lichtje aan
- zeg het refrein van het veertigdagenversje
- lees het bijbelverhaal voor uit jullie kinderbijbel
- zeg nogmaals het refrein, lees het bijpassend couplet, en eindig weer met het refrein

De weduwe Naomi,
bedroefd en zonder dromen,
wou teruggaan naar haar land.
Maar Ruth pakte haar hand:
‘Dan zal ik met u meegaan,
ik laat u niet alleen gaan.’  Refrein

- bid het bijpassende gebedje:

Liefdevolle God,
Als iemand superverdrietig is, zoals Naomi,
dan willen we zo graag helpen.
U zegt ons: 'Je kunt het nooit voor iemand anders helemaal goed maken, mijn kind,
zelfs niet voor iemand waar je heel veel van houdt.
Maar  je kunt wel verschil maken:
pak maar elkaars hand, blijf maar bij iemand vol verdriet, ga maar een stukje met iemand mee,
wie weet waar naartoe.’
God, help ons dan om elkaar bij verdriet niet alleen te laten, 
om gewoon maar samen te blijven.
Amen 

- blaas het lichtje uit

Derde zondag van de Veertigdagentijd (12 maart)
Door het donker, naar de groene wei

"moet ik door het donker
heel eng en heel lang
de herder gaat mee 
zo ben ik niet bang "

Deze zondag staat Psalm 23 centraal. Veel mensen kennen deze psalm als lied. Het begint met de woorden  'Want mijn herder is de Heer"

Doen;
- Maak een donker dal op de volgende manier:
. Knip uit zwart papier een soort kronkelend pad en leg dit in het zand.
. Schik er grote kiezels omheen en wat dorre uitgebloeide bloemen, dode takken. Ik knipte ze uit de bloembakken op mijn balkon. 
. Aan het eind van het donker dal maak je met behulp van kleine groene steentjes, nep-gras of gras dat je uit groen papier knipt een 'grazige, groene weide'.

Rond de kijktafel:

- steek het lichtje aan
- zeg het refrein van het veertigdagenversje
- lees het bijbelverhaal voor uit jullie kinderbijbel of gebruik het gedicht dat je vind in de rubriek 'Vertellen'
- zeg nogmaals het refrein, lees het bijpassend couplet, en eindig weer met het refrein

De Heer is mijn herder.
Hij leidt mij altijd verder
naar weer een groene wei.
De herder zorgt voor mij.
Ook als het donker is en eng
vertrouw ik hélemaal op Hem.  Refrein

- bid het gebedje 

Liefdevolle God, 
U wijst ons de weg, U wilt ons brengen
naar waar het licht is, 
waar het fijn is, en mooi,
naar waar we blij kunnen zijn, bij elkaar kunnen horen.
Als er een donker stuk is, een dal tussen hoge bergen,
waar het licht haast niet komen kan,
en waar we doorheen moeten,
dan zegt U ons: ‘Wees niet bang, mijn kind,
Ik ben altijd dichtbij, je kunt thuis zijn bij Mij, ook al hier onderweg,
houd moed.’
God, hoe kunnen we dat dan merken?
Amen 
 
Praat met je kind: hoe/wanneer merk je dat?

- blaas het lichtje uit

Vierde zondag van de Veertigdagentijd (19 maart)
Jona

Wie kent het verhaal van Jona niet? Jona is de onwillige profeet die de mensen in Nineve niet wil waarschuwen voor Gods boosheid. Overtuigd van zijn eigen gelijk neemt hij de boot, precies de verkeerde kant op. Als er een woeste storm opsteekt beseft Jona echter dat deze storm zijn schuld is. Aan de bemanning van het schip biedt hij vrijwillig aan om zich overboord te laten gooien. Tot zijn verwondering komt hij niet terecht op de bodem van de zee, maar in de maag van een walvis. Zo wordt hij uit de zee gered en door de vis uitgebraakt bij de kust.
Eenmaal aan land wordt Jona opnieuw naar Nineve gestuurd door God. Het lukt hem, tot zijn eigen verbazing en zelfs frustratie om de mensen in die stad te bekeren. Blij kan hij er niet mee zijn. Daarom leert God hem nog een lesje. Maar of dat helpt…

Op de kijktafel zie je Jona zitten onder een boom met uitzicht op Nineve, waar de mensen zich bekeerd hebben. Hij zit behoorlijk op God te mopperen...  maar waar is de schaduw van de boom ineens gebleven?

Doen:
. Haal het dal en de grazige wei weg en zet een dood takje met enkele verdorde bladeren (ik gebruikte kleine herfstblaadjes, maar je kunt ze ook knippen uit bruin karton/papier)
. Langs de rand van de schaal kan je de skyline van Nineve zetten, maar is niet noodzakelijk.

Rond de kijktafel:

- steek het lichtje aan
- zeg het refrein van het veertigdagenversje
- lees het bijbelverhaal voor uit jullie kinderbijbel
- zeg nogmaals het refrein, lees het bijpassend couplet, en eindig weer met het refrein

Jona had last van buikpijn.
Hij wilde geen profeet zijn
voor de mensen in de stad
waar God slecht nieuws voor had.
Maar toen hij sprak, namens de Heer, 
koos de stad voor ommekeer!  Refrein

- bid het gebedje 

Liefdevolle God,
Als U ons echt roept om iets te doen, 
Als we wel weten, diep in ons hart: dit móet ik eigenlijk doen,
anders is het gewoon niet o.k.,
dan kunnen we dus maar beter naar U luisteren!
U zegt ons: ‘Ook al zink je naar de bodem van de zee, mijn kind,
Ik spoor je op en laat je uitspugen op de plek die Ik bedoel. 
Precies op de plek waar jij wezen moet.’
God, uw aanwijzingen worden steeds sterker
als we niet luisteren!
Help ons om af en toe stil te worden en naar binnen te luisteren:
wat vertelt uw stem over waar we moeten zijn?
(Luister even stil samen. En heb je ook wel eens aanwijzingen gekregen? Bv. doordat iets steeds opnieuw gebeurt?)
Amen 

- blaas het kaarsje uit 

Vijfde zondag van de Veertigdagentijd (26 maart)
Jezus in de woestijn

In de woestijn is weinig afleiding. Nadat Jezus zich van zijn roeping bewust werd, verblijft hij 40 dagen in de woestijn; 40 dagen van vasten, nadenken en kiezen voor wat er echt toe doet.

Doen:
. Haal het dode boompje en de skyline van Ninive weg
. zet water en brood in het zand neer, als symbolen voor sober eten tijdens een vastenperiode. Snij daarvoor bijv. kleine sneetjes van een oud bruin bolletje of kleine vierkantjes uit een oude boterham en leg deze in een mandje. Ik zette ook een kruikje gevuld met water op de kijktafel, maar een klein bekertje, een schaaltje gevuld met water voldoet natuurlijk ook.... kijk wat je hebt!

Rond de kijktafel:

- steek het lichtje aan
- zeg het refrein van het veertigdagenversje
- lees het bijbelverhaal voor uit jullie kinderbijbel
- zeg nogmaals het refrein, lees het bijpassend couplet, en eindig weer met het refrein

Toen Jezus was gedoopt, ging Hij
in zijn eentje naar de woestenij,
om te vasten, veertig dagen lang
en één te worden met Gods plan.
Níets bracht Jezus meer van het pad
waar Hij voor gekozen had.   Refrein

- bid het gebedje

God, U roept ieder mens, ook ons, ook mij.
U zegt ons: ‘Jij bent nodig, mijn kind,
precies jij zoals je bent, jou heb ik nodig in de wereld.’
Maar waarvoor dan, God?
(Laat je kind invullen wat het heel graag doet/waar het over droomt voor later en vertel ook wat jij denkt dat je ‘roeping’is in dit leven. Hoeft niet iets zwaars te zijn, kan ook gewoon zijn genieten van wat mooi is, of zingen, of samen zijn met mensen van wie je houdt. Wanneer voel jij je helemaal op je plek?)
God, we luisterden ook naar Jezus’ verhaal:
Hij wist het niet zo zeker,
toen Hij daar zat in de woestijn.
Hij voelde wel wat voor machtig zijn, voor populair zijn, 
voor spectaculaire wonderen om mensen te helpen.
Hij nam de tijd en luisterde waarvoor U hem nodig had.
En dat was wel heel wat anders!
Amen

- blaas het lichtje uit

Zesde zondag van de Veertigdagentijd (2 april) 
Palmzondag

Doen:
. Haal het water en brood weg 
. Knip uit gekleurd papier kleine manteltjes en leg deze als een weg op de kijktafel.
. Leg er een palmtakje bij (buxus)
. De bijbelse huisjes langs de rand verbeelden de stad Jeruzalem

Rond de kijktafel:

- Steek het lichtje aan
- Zeg het refrein van het veertigdagenversje

Het is Palmpasen, blije tijden,
ook horen we van Jezus’ lijden.
Hij wordt gevangen en geplaagd, 
door valse rechters ondervraagd
en zonder schuld ter dood veroordeeld,
als een willekeurig voorbeeld.
Zijn vriend deed of hij Hem niet kende.
Voor Jezus zeeën van ellende...  Refrein

- lees het bijbelverhaal voor uit jullie kinderbijbel, het verhaal van Palmzondag vind je vrijwel alle kinderbijbels
- zeg nogmaals het refrein, lees het bijpassend couplet, en eindig weer met het refrein
- bid het gebedje

God, wat oneerlijk!
Eerst klimmen ze in de hoogste bomen
als Jezus door Jeruzalem rijdt.
De mensen zingen en zwaaien met takken
maar als hij niet precies doet wat ze willen
laten ze hem keihard vallen.
God, help ons te zien
wanneer wij zelf aan zulke dingen meedoen,
want dan gaat het goed mis.
Amen

- blaas het lichtje uit

Witte Donderdag en Goede Vrijdag (6 en 7 april)

Dit jaar is er gekozen voor de scene dat Jezus met zijn leerlingen in de hof van Olijven is. Dit speelt zich af op de late donderdagavond, na het Laatste Avondmaal en voordat Jezus verraden wordt.
Je ziet een kruis op de achtergrond, dat al naar de kruisdood verwijst op Goede Vrijdag.
Onder het kruis ligt gebroken brood en staat een kruikje met wijn als verwijzing naar het Laatste Avondmaal van Witte Donderdag.

Doen:
- zet een eenvoudig houten kruis in de hoge rand, samen met een kruikje wijn en gebroken brood
- leg enkele poppetjes te slapen, dit zijn de leerlingen die in slaap zijn gevallen terwijl Jezus in doodsangst bidt en zijn toekomstig lot onder ogen ziet. 'Maar niet mijn wil, maar Uw wil geschiede'.

- Steek het lichtje aan
- Zeg het refrein van het veertigdagenversje

"Gaan over de bodem, door het diepe dal,
maar je mag geloven dat het leven winnen zal.
Veertig dagen lopen door het zware zand
onderweg naar Pasen, aan Gods hand. "

- lees het bijbelverhaal voor uit jullie kinderbijbel. De verhalen van Witte Donderdag en Goede Vrijdag vind je in elke kinderbijbel. 
- zeg nogmaals het refrein, lees het bijpassend couplet, en eindig weer met het refrein

Heer Jezus ging door het diepe
terwijl, vlakbij, zijn vrienden sliepen.
Hij bad: ‘Ik ben zo angstig, God,
kom me toch redden van mijn lot.
Maar al moet ik eronderdoor,
wat U wilt, dáár ga ik voor’.  Refrein

- bid het gebedje

Lieve Jezus,
Wij kunnen haast niet begrijpen
waarom U zo moest lijden,
waarom U moest sterven aan een kruis.
Uit liefde heeft U dat gedaan.
U heeft goedgemaakt
wat wij mensen verkeerd doen.
Dank U wel voor deze goede vrijdag.
Dank U, lieve Jezus.
Amen

- blaas het lichtje uit

Paasmorgen (zondag 10 april)
Het leven wint

Doen:
- Vervang de paarse ondergrond door een ondergrond in lentesfeer
- Maak van de stenen een open graf
- Leg het kruis op zijn kant gewikkeld in een wit doekje (de windselen die de vrouwen in het lege graf vinden)
- Zet een afbeelding van Jezus (hier de ontmoeting met de vrouwen op paasmorgen) op de kijktafel
- Zet het lichtje op de gele onderzetter (die vind je in het koffertje 'Beginnen maar!' of in de kaft van het Kijktafelboek met de tekst 'Leve het nieuwe leven')
- Maak met voorjaarsbloemen en kievietseitjes, vlinders of andere paasdecoraties een mooie lentetuin van de kijktafel.

Rond de kijktafel:

- Steek het lichtje aan
- Zeg het refrein van het veertigdagenversje
- lees het bijbelverhaal voor uit jullie kinderbijbel
- zeg nogmaals het refrein, lees het Paas-couplet, en eindig weer met het refrein

Op de derde dag komen vrouwen aan
en zien het graf wijd open staan.
Er zit een engel naast, die zegt:
Kijk, hier was Jezus neergelegd,
maar Hij is verrezen, opgestaan.
En de vrouwen zijn blij teruggegaan.
Zo werd het Pasen, het leven won,
nieuw leven, zoals het eens begon.  Refrein

- bid het Paasgebedje

God, het lijkt wel een draaikolk
Jezus werd helemaal meegesleurd
tot op de bodem.
Hij was bang.
Hij vroeg U: 'Waarom laat U mij in de steek?'
Maar Hij zei ook: 'Ik geef mijzelf.'
En: 'Uw wil geschiede.'
God, op de bodem was U.
Het is een geheim.
Het graf was leeg.
Het werd Pasen.
Dat gaan we vieren.
Amen

 -Laat het lichtje op de kijktafel tijdens de Paasdagen branden!

Ellie Keller-Hoonhout