Verdiepen

Hier vind je achtergrondinformatie bij het thema, voedsel voor je spiritualiteit
en tips voor de geloofsopvoeding.

Op het spoor van God: het goede, het ware en het schone

Als God ons in alles overstijgt, hoe komen we dan dichterbij God? Hoe klimmen wij omhoog?

Ten eerste, laten we duidelijk zijn: dat kan alleen wanneer God het toestaat. Zelfs Mozes komt op de top van de berg Sion dichtbij God alleen dankzij het neerdalen van God (Exodus 19,20). Waar de mens God probeert te naderen uit eigen kracht en zonder Gods uitnodiging, houdt God dat tegen. (Zie het verhaal van de toren van Babel, Genesis 11,1-9. Vgl. Exodus 19,21.)

Maar God wil wel dat we naar Hem toe komen. Hij roept ons en wil zelfs dat we deel krijgen aan zijn goddelijke natuur (2 Petrus 1,3-4). Hij wil dat wij worden zoals Hij is: goed, waar en schoon. En dus wijst Hij ons wegen ernaartoe. Sporen van zijn goedheid, waarheid en schoonheid zijn terug te vinden in de schepping (Wijsheid 13,5). Het zijn transcendente, ons overstijgende waarden. Deze transcendentals wekken in ons het verlangen naar voltooiing. Door goed te doen, door de waarheid te vertellen, door schoonheid te omarmen en te scheppen, overstijgen we onszelf en komen we dichter bij God.

Feitelijk staan deze drie wegen – geassocieerd met de domeinen van de wetenschap (waarheid), religie (goedheid) en kunsten (schoonheid) – niet los van elkaar, maar zijn één, net zoals God tegelijk drie en één is.* Ze vormen een eenheid en werken altijd samen. Denk aan een triple-helix, drie wegen die slingerend naar hetzelfde doel gaan (zie illustratie). De verschillende wegen komen steeds weer bij elkaar en steunen elkaar. In de diepste zin is goedheid altijd waar en schoon; is waarheid altijd schoon en goed; en is schoonheid altijd waar en goed. Zoals Frank Sinatra zei: “You can’t have one without the other.”

Dit leren we heel vroeg in het leven, van sprookjes bijvoorbeeld. De koningin in 'Sneeuwwitje' is mooi, maar niet echt, want haar ijdelheid, afgunst en venijn spreken haar uiterlijk tegen. Door vals te spelen holt zij haar eigen schoonheid uit. Ze wordt lelijk. Ook het sprookje “Belle en het Beest” leert deze les.

Waar één van de drie ontbreekt, blijven we ontevreden. Een waar verhaal verteld zonder elegantie doet ons geen plezier. Datzelfde verhaal schitterend verteld doet ons nog steeds geen plezier wanneer het onvoldoende aandacht besteedt aan het goede. Lord of the Flies en American Psycho zijn voor mij boeken die in deze categorie vallen: mooi geschreven, waar in hun laten zien van de nare kant van ons menszijn, maar tekortgeschoten in goedheid door gebrek aan hoop.

In God, de bron en eindbestemming van ons leven, vinden we alle drie – goedheid, schoonheid en waarheid – altijd aanwezig. (Catechismus van de Katholieke Kerk, 41). In het Latijn heten ze Bonum-Verum-Pulchrum, het ggede, het ware en het schone. Laten we dus – met oog voor ons eigen ultieme geluk en voltooiing - op het spoor blijven van deze volmaaktheden, en laten we ze koesteren overal waar we ze tegenkomen!

*In de theologie wordt soms een link gelegd tussen de transcendentals en de Personen van de Drieeënheid. Dan wordt God de Vader meestal geassocieerd met goedheid, de Heilige Geest met waarheid, en Jezus met schoonheid. Vgl. Jacques Maritain, Creative Intuition in Art and Poetry (Meridian, 1955).

Tim Schilling