Verdiepen

Hier vind je achtergrondinformatie bij het thema, voedsel voor je spiritualiteit
en tips voor de geloofsopvoeding.

Na de nacht een nieuwe dag

Je zou kunnen denken dat slapen een gevolg is van de zondeval, want sindsdien moeten we zwoegen voor ons brood en hebben we de nachtrust nodig voor herstel. Zie Genesis 3,19: “In het zweet zul je werken… tot je terugkeert naar de grond.” Maar eigenlijk daarvóór heeft in de Bijbel de eerste slaap al plaatsgevonden. Want in Genesis 2 lezen we dat God het 'niet goed' vindt dat Adam alleen blijft, en dus laat Hij hem 'in een diepe slaap vallen' (Gen 2,21). Terwijl Adam slaapt, neemt God één van zijn ribben, waarvan uit Hij een vrouw vormt.

Een opmerkelijk verhaal, maar wat zegt het ons – over God, over de mens, en over het menselijke slapen?

Over God zegt het onder meer dat God goed is en goed doet. Om te voorkomen dat de mens in eenzaamheid leeft (wat 'niet goed' zou zijn), maakt God hier voor Adam een partner.

Over de mens zegt dit verhaal dat de mens afhankelijk is van God en op God moet vertrouwen. Alleen God kan zijn ernstige probleem (de loerende eenzaamheid) oplossen. Hier treedt God op als Geneesheer. De mens is als een patiënt, kwetsbaar in zijn handen.

En over de slaap zegt het dat hierin - in deze 'donkere nacht' van vertrouwen op God – de nodige omvorming en vernieuwing van de mens plaatsvindt. Ziehier de 'aarde' van waaruit de nieuwe werkelijkheid ontkiemt. Zo gaat het in de natuur, waar door middel van de winterslaap het land later tot bloei komt. En zo gaat het ook in het mensenleven, waar na nachtrust de mens, hersteld, de volgende dag er weer tegenaan kan.

Wat vindt Adam, wanneer hij wakker wordt? Hij vindt Eva, en in haar: gezelschap, gemeenschap en voldoening buiten zichzelf. Hij wordt ineens meer dan hij was: hij wordt één met zijn vrouw. (Gen 2,24) In die zin lijkt hij nu nog meer op God, naar wiens evenbeeld hij geschapen is, dan daarvóór. Want ook God is een liefhebbend 'Ons' (vgl. Genesis 2,26).

Slapen in God – dat wil zeggen, ons toevertrouwen aan Gods hervorming en vernieuwing van ons leven – is goed voor ons. Maar dit is niet het eindpunt. We moeten niet in slaap blijven, maar moeten uiteindelijk wakker worden en opstaan. We moeten, net als de graankorrel, vrucht dragen in Gods daglicht (vgl. Johannes 12:24).

Kort geleden ging een nichtje van mij het ziekenhuis in voor een hersenoperatie. Zij heeft last van epileptische aanvallen. De operatie was bedoeld om de aanvallen te verijdelen. Na een diepe slaap werd ze wakker, niet wetend wat ze zou vinden. En tot nu toe blijft het helaas ook zo. Want ze weet nog niet of de operatie gelukt is. Maar ze klaagt niet – ook niet over een (voorlopige?) verlamming waardoor ze slechter af is dan vóór de operatie. In haar leeft een diep vertrouwen (zo niet op God, dan wel op de goedheid van het leven) dat ik heel mooi vind. Dit vertrouwen, ontstaan in de duisternis van haar leven, geeft licht aan allen om haar heen.

Tim Schilling