Verdiepen

Hier vind je achtergrondinformatie bij het thema, voedsel voor je spiritualiteit
en tips voor de geloofsopvoeding.

Eilanden van hoop

Voor kinderen is het verhaal van Jona grappig en bijna aandoenlijk. Eigenwijs Jona gaat zijn gang “weg van de Heer” en bevindt zich in no time in de buik van een walvis. In menige kinderbijbel ziet deze eruit als een leuke speelplek. Kort daarna zien we Jona dan weer veilig op het vaste land.

Maar de Bijbel voor volwassenen stelt de zaak anders voor. Hierin (vgl. Jona 2,3-7) horen we de angst van Jona in een niet mis te verstaan kreet:

Uit de schoot van de onderwereld roep ik:
luister naar mijn stem!
U hebt mij in de afgrond geworpen,
in het hart van de zee;
stromen water omgeven mij...
Het water staat tot mijn lippen,
de oceaan omringt mij...
Trek mij levend omhoog uit de grafkuil, heer, mijn God!

Het is een treffend beeld: Jona tot aan zijn lippen in het water, met geen andere hoop dan in de Heer. Hij is zelf een eiland van wanhoop geworden. Welke volwassen kent het niet, het gevoel op een slechte dag dat je dreigt onder te gaan in stormachtige zee? Het leven brengt ons soms meer dan we aankunnen. Hoe komen we dan bij een veilige haven? Waar ligt voor ons een veilig eiland?

Veilige eilanden
Zulke eilanden bestaan zeker ook letterlijk. Denk aan Lampedusa, waar menige vluchteling is gered, of aan (veel eerder in de geschiedenis) het eiland Malta waar de heilige Paulus moeste overwinteren na schipbreuk (Handelingen 27,1-28,10). Zulke verhalen laten niet alleen zien dat redding mogelijke is, en zelfs onder de meeste barre omstandigheden, maar ook dat de redding vorm krijgt op meerdere manieren. Op Malta wordt hoop vernieuwd door de fysieke veiligheid, maar ook door de vriendelijke zorg van mensen. Paulus en zijn kompanen worden daar “buitengewoon welwillend” behandeld. Wegens de kou en stromende regen, leggen inwoners van het eiland vuur aan en halen ze de reizigers er allemaal bij. Maanden later voorzien ze de vertrekkende christenen van “al het nodige.”

Feitelijk kunnen veel plekken in ons leven als eilanden van hoop dienen. Thuis kan ons een veilige haven bieden (zie de tafel waar we met elkaar zorgen en verhalen delen), maar zo ook kan de kapel waar we bidden, het bos waar we wandelen, of het voetbalveld waar we spelen. Eigenlijk zijn er overal aansporingen tot hoop te vinden, want hoop is een gave van de Schepper. Het zit ingebakken in de natuur (zie het nieuwe leven! zie de schoonheid!). Het is God's manier om ons te leiden naar de volheid van leven dat te vinden is in Hem.

Moeten we per se ergens naartoe, om deze hoop te vinden? Gelukkig niet. We mogen net als Jezus een God-gegeven eiland van rust vinden in onszelf. Zie hoe hij reageert wanneer de storm opsteekt en golven slagen over de boot: hij slaapt door op een kussen (Marcus 4,35-41). Zijn medevaarders snappen er niks van. “Meester, kan het U niet schelen dat we vergaan?”

Jezus: vast anker van hoop
Maar Jezus weet beter. Hij weet dat onze ware veiligheid ligt vooral in onze onbreekbare band met de God de Vader, die weet wat we nodig hebben voordat we het Hem vragen (Matteüs 6,8). Hierop moeten we, als Zijn kinderen, durven vertrouwen. Jezus zelf geeft het voorbeeld. Hij loopt ons voor, en Zijn kruis is voor ons het ultieme teken van de hoop. Zelfs uit het allerergste kan de redding komen. Het kruis van Jezus is “het veilige en vaste anker voor ons ziel” (Hebreeën 6,19).

TS

PS: Meerdere uitwerkingen van het thema “eiland” zijn te vinden in de Disney-Pixar film Vaiana (zie mijn bespreking in een eerdere editie van Geloven thuis). Daarin vinden we onder meer een waarschuwing tegen “terugtrekken”. Het is niet de bedoeling dat ons eiland een vluchtoord wordt van de rest van de wereld. (“No man is een island,” zie de dichter John Donne.) We moeten ook durven varen en in verbondenheid blijven met mensen, vertrouwend dat God met ons meegaat!