Kijktafels

Hier vind je inspirerende voorbeelden van hoe je kunt kijken en spelen passend bij het thema,
het seizoen en de feesten in deze tijd.

Voor de Goede Week en Pasen

In de veertigdagentijd maakten we elke week een speciale knoop in het touw van de kijktafel:

- de gun-knoop
- de aandacht-knoop
- de geduld-knoop
- de weggeef-knoop
- de vergeef-knoop
- de Jezus-knoop

Wat gebeurt er met ons en de mensen waarmee we samenleven als je niemand iets zou gunnen, niemand aandacht zou geven, met niemand geduld zou hebben, alles voor jezelf zou houden en nooit ergens overheen zou stappen?

Dan raken relaties beschadigd en verstoord. In bijbelse taal heet dit 'zonde'.

In de Goede Week verandert de symbolische betekenis van de knopen dus in hun tegendeel, want ook al proberen we  goed te leven, niemand is volmaakt. We laten altijd kleine of grotere steken vallen, gaan de fout in. Bepaalde eigenschappen en ondeugden zitten ons in de weg. We maken soms zulke knopen in ons leven, dat deze niet meer door onszelf losgemaakt kunnen worden.

PALMZONDAG

Op Palmzondag eindigt de reis die Jezus maakte in Jeruzalem. De mensen in de stad zijn vol hoop. Ze hebben veel over Jezus gehoord en hopen dat hij hen zal bevrijden, want Israël lijdt onder de bezetting van de Romeinen.

Maak van het touw met de zes knopen een boog, eventueel met behulp van een stevig stuk ijzerdraad. De boog wordt op zijn plaats gehouden door stenen. Deze boog is de stadspoort van Jeruzalem. Jezus wordt gezeten op een ezeltje - en niet op een oorlogszuchtig paard - door de mensen verwelkomd als de langverwachte Messias, hun nieuwe koning. Ze leggen hun mantels op de weg, maken zo een 'rode loper', en zwaaien hem toe met palmtakken. "Hosanna, zoon van David, gezegend is hij die komt in de naam van de Heer!"

Leg op de weg een palmtakje, geknipt van een buxus. Deze palmtakjes worden gezegend en uitgedeeld in de viering op Palmzondag.

Vaak is dit een gezinsviering, waarvoor de kinderen Palmpaas-stokken hebben gemaakt.

In de rubriek 'vertellen' tippen we waar je de bijbelverhalen kunt vinden, die passen bij de dagen van de Goede week en het thema 'ontknoping'.

JUDAS WORDT OMGEKOCHT (dinsdag van de Goede Week)

Judas Iskariot hoort bij die leerlingen van Jezus die denken dat hij Israël zou bevrijden van de Romeinen. Maar langzaam maar zeker is hij teleurgesteld geraakt in Jezus. Hij komt op een punt dat hij zijn geloof in Jezus en zijn boodschap verliest. Hij gaat naar de hogepriesters en voor dertig zilverlingen zal hij hen vertellen waar ze Jezus gevangen kunnen nemen.

Judaspenning: de zaadjes van deze tuinplant zitten tussen twee muntstuk-grote vliesjes. Ze lijken op zilverlingen.

Leg het touw langs de onderrand van de kijktafel, schik de stenen en de klimop langs de achterrand. Leg centraal wat judaspenning op de kijktafel. Heb je dat niet bij de hand? Dan je ook wat kleine muntjes in een zakje doen en deze op de kijktafel zetten.

VOORBEREIDING VAN DE PESACH-MAALTIJD (op de woensdag van de Goede Week)

Jezus geeft aan zijn leerlingen de opdracht om het Pesachmaal voor te bereiden. (zie o.a. Marcus 14, 12-16) Ieder jaar, in de voorjaarsmaand Nissan, herdenken de Joden de uittocht uit Egypte, de bevrijding uit het land van dood en slavernij. Ze doen dit met een rituele maaltijd waar een lam gegeten wordt samen met bittere kruiden en ongedesemd brood. Er is ook wijn dat herinnert aan het bloed dat de joden op de deurposten moesten smeren, zodat de engel van de dood wist dat in dat huis Joden woonden en de eerstgeborenen niet de dood zouden vinden. Het verhaal van de Uittocht vind je in het bijbelboek Exodus, de instelling van het pascha in hoofdstuk 12.

Jezus wil dit feest samen met zijn leerlingen vieren en de leerlingen maken alles klaar in een bovenzaal. Ze slachten ook een lam. Haal de Judaspenning weg en zet een schaapje centraal op de kijktafel.

WITTE DONDERDAG

Als Jezus met zijn leerlingen Pesach viert neemt hij tijdens die maaltijd brood in zijn handen. Zegent het en breekt het en deelt het uit met de woorden: 'Dit is mijn lichaam dat voor u gebroken wordt' Jezus geeft het ongedesemde brood, dat herinnert aan de bevrijding uit het land van de dood, een nieuwe betekenis.

Telkens als zijn leerlingen bij elkaar zijn en het brood breken en delen, doen zij dit ter gedachtenis aan Jezus. Jezus is in dit teken aanwezig en verandert ons als wij samen eucharistie vieren, telkens meer in het Lichaam van Christus dat wij allen vormen.

Hij neemt ook de beker gevuld met wijn en deelt ervan rond zodat allen eruit drinken. Jezus zegt dat het de beker is van het -nieuwe- verbond in zijn bloed, dat voor velen wordt vergoten ter vergeving van de zonden (Matteüs, 26, 26-28).

Op de kijktafel is het lichtje op de paarse onderzetter met de tekst 'om een betere wereld' vervangen door een witte kaars, want Witte Donderdag is een feestdag en de feest-kleur van de kerk is de kleur wit.

Het touw is in een acht-vorm gelegd en de uiteinden zijn zo met elkaar verbonden.

In de 'acht' staat aan de ene kant een glas wijn en aan de andere kant liggen druiven.

Wijn wordt gemaakt van druiven. En net zoals brood uit vele graankorreltjes is gemaakt die samen zijn gekomen in het ene brood, zit in wijn het sap van heel veel druiven. Brood en wijn symboliseren zo ook op hun eigen manier iets van verbondenheid. Jezus zegt uitdrukkelijk dat de wijn teken is van een verbond. Een nieuw verbinding die Jezus door zijn dood tussen God en mens tot stand brengt.

GOEDE VRIJDAG

Op Goede vrijdag sterft Jezus de kruisdood. De soldaten van Herodus, de marionetten-koning die namens de Romeinen Israël regeert, hebben Jezus een doornenkroon op het hoofd gezet en hem een mantel omgehangen en zo een spel gespeeld waarbij ze hem als een koning 'vereerden'.

Met deze doornenkroon op draagt Jezus zelf zijn kruis naar de plaats waar hij aan het kruis geslagen wordt: Golgotha, schedelplaats.

In de vieringen op Goede Vrijdag zingen we de bekende koraal uit de Mattëuspassion 'O hoofd, vol bloed en wonden..'.

Enkele doornen-takken zijn met behulp van ijzerdraad tot een cirkel gevlochten. Eromheen is het knopen-touw gewikkeld. Al het lijden van mensen samengevlochten met het lijden van Jezus. Zo heeft hij zijn leven willen geven voor ons.

STILLE ZATERDAG

Maak het touw los van de doornenkroon en leg het als een verknoopt bolletje tussen de drie stenen, die iets suggereren van het graf waar Jezus in is gelegd.

In onze geloofsbelijdenis bidden we het: 'Die is gekruisigd, gestorven en begraven. Die nedergedaald is ter helle".

Op die stille zaterdag is Jezus nedergedaald ter helle. Afgedaald in het dodenrijk om de poorten ervan te openen, de verstikkende knopen van het lijden voorgoed te ontwarren.

De dood heeft vanaf nu niet het laatste woord meer, maar de liefde die Jezus heeft betoont.

PASEN: ONTKNOPING

Vervang de paarse ondergrond door een placemat of lapje in een lentekleur: lichtgroen of -geel.

Haal alle knopen uit het touw. De zevende knoop, is geen echte knoop, maar een geheel ontknoopt touw!

De dood en het lijden hebben niet het laatste woord bij God: 'God heeft ons bestaan uit de knoop gehaald' horen we in het versje. Wikkel om het ontknoopte touw een klimoprank en laat dit klimop-touw vanuit een (graf)steen de hoogte, de hemel in gaan.

Als steun voor het touw kan je een hoog, smal vaasje of glas gebruiken, waar vrolijke voorjaarsbloemen in gestoken worden.

Zo symboliseer je dat het touw van houvast en de trouw van God samengaan en met elkaar onlosmakelijk zijn verbonden.

De zevende knoop van de zeven
is de paasknoop van 'God geeft leven'.
Op paasmorgen, vroeg naar het graf gegaan,
treffen de vrouwen geen lichaam aan.
De dood is geweken, het leven straalt,
God heeft ons bestaan uit de knoop gehaald.
Vier Pasen, want Jezus is opgestaan!
Vier feest, want de hemel is opengedaan!

God geeft hoop en heeft Jezus nieuw leven geschonken en heeft ook ons daarmee nieuw, onvergankelijk leven gegeven. Nieuw begin is altijd mogelijk!

Voor de voorjaarsbloemen is gekozen voor sleutelbloemen: Jezus heeft voorgoed het rijk van de dood ontsloten en de mogelijkheid van nieuw leven voor alle mensen geopend.

Zalig Pasen!

Alternatieve uitbeelding Goede Week

Je kunt i.p.v. van een kijktafel, ook de takken van een kronkelwilg tot een symbolentak transformeren. Door elke dag van de Goede Week een passend symbool in de takken te hangen, totdat het met Pasen mooie Paastakken zijn geworden. Hoe je dit doet zie je op het onderstaande filmpje.

EK