Verdiepen

Hier vind je achtergrondinformatie bij het thema, voedsel voor je spiritualiteit
en tips voor de geloofsopvoeding.

Pocahontas en de paus op een lijn

Zullen wij tekenen? Nou en of! Vroeger deed ik dit vaak samen met mijn dochter, maar toen kreeg ze het druk met school, voetbal en social media. Ondertussen is ze vijftien geworden en over een paar jaar(?) zal ze de deur uitgaan. Maar nu zaten we heerlijk aan tafel met potloden en verf, en het werd nog mooier: want ze zette een liedje op van vroeger, “Colors of the Wind”,

)

uit de Disney-film Pocahontas. En zo zijn we aangeland bij het thema van dit artikel.

Nee, het gaat hier niet over de herfst, hoewel dat mooi afgebeeld wordt in die film, noch over de romantische liefde die spettert tussen Captain John Smith en de indiaanse prinses Pocahontas. Nee, het gaat hier eigenlijk over Laudato si', de recente rondzendbrief van paus Franciscus. Graag uw geduld, ik zal het verband uitleggen.

Laudato si' gaat over het milieu, of preciezer nog, over onze verantwoordelijkheid daarvoor. Nooit eerder heeft een paus de mensheid zo duidelijk en gepassioneerd opgeroepen om te zorgen voor de aarde. Dat op zich maakt het document opmerkelijk. Maar nog opvallender is de onderliggende reden die Franciscus geeft. Zijn argumentatie wijkt af van wat we regelmatig horen: dat zorgen voor de aarde vooral nodig is om onze materiële welvaart veilig te stellen, nu en in de toekomst. Ja, zegt Franciscus, dat ís belangrijk en nodig. Maar een fundamenteler reden om de aarde niet te vervuilen is omdat dit indruist tegen onze diepste identiteit als mensen. Het past niet bij wie wij zijn, als schepselen van God binnen zijn natuur. Wij zijn geen goden boven de natuur, die mogen doen wat we willen, maar rentmeesters aan wie de aarde toevertrouwd is.

Ziet u het verschil, tussen de bovengenoemde 'economische' kijk op het leven (calculerend, concurrerend) waar alles staat in het teken van consumptie, en die van het 'kind van God', dat dankbaar zijn verbondenheid met andere mensen en de aarde erkent? De Pocahontas van Disney ziet dit verschil in ieder geval wel. Wanneer de kolonisator Smith naar Virginia komt, louter op zoek naar goud, daagt zij hem uit met haar lied. “Jij denkt dat het land waar jij belandt van jou is. Je plukt de aarde als een aasgier kaal… [Maar] de rivier, de regen, het zijn mijn broeders, de regen en de otter, lucht en land, en alles staat met alles in verbinding, in een cirkel, in oneindig groot verband.”

Deze woorden sluiten heel goed aan bij de woorden van paus Franciscus aan het begin van Laudato sí (art. 1): “Ons gemeenschappelijke huis is als het ware een zuster met wie het bestaan delen, en is als een mooie moeder die ons in haar armen neemt.” Vervolgens spreekt de paus over een “integrale ecologie die met vreugde en authenticiteit wordt beleefd” (10). Hij raadt ons aan om een voorbeeld te nemen aan de heilige Franciscus: “Zijn reactie was veel meer dan verstandelijke waardering of economische berekening, omdat voor hem ieder schepsel een zuster was, met hem verbonden door banden van genegenheid. Daarom voelde hij zich geroepen zorg te dragen voor alles wat bestaat…” (11).

Hoe breng je deze boodschap over aan kinderen? De sleutel ligt volgens mij bij het inoefenen van een houding van bewondering, ontvankelijkheid en dankbaarheid. Zelf heb ik als ouder veel nadruk gelegd op het samen tijd doorbrengen in de natuur. Naast een rivier of in het bos komt onze contemplatieve kant vanzelf naar boven. Gebed in stilte (met een kaars? Bij een kijktafel?) werkt ook goed (tenzij één van de kinderen het giechelen niet kan weerstaan!). Verder denk ik dat het nodig is, in gesprekken met kinderen tegengas te geven wanneer ze te hebberig bezig zijn. (Dit is gemakkelijker gezegd dan gedaan!)

In de film brengt Pocahontas goudzoeker Smith op andere gedachten. Mogen ook wij wijsheid opdoen uit haar woorden: “Wie de aarde zo begeert, vindt slechts aarde, tot hij leert die te zien in de kleuren van de wind.” Met 'de wind' bedoelt ze, denk ik, de heilige Geest.

TS

"You can own the earth and still,
All you'll own is earth, until
You can paint with all the colors of the wind."