Verdiepen

Hier vind je achtergrondinformatie bij het thema, voedsel voor je spiritualiteit
en tips voor de geloofsopvoeding.

Finkers weet uit welke hoek de wind waait

Soms zie je een boek en denk je, leuke titel! Dat dacht ik toen ik 'Falling Upward' zag, van priester Richard Rohr. De thematiek sprak me ook aan. Hij heeft het in zijn boek over hoe we tegen ons leven aankijken, en over onze neiging om het leven op te splitsen in twee delen: de jeugd en de ouderdom. Helaas, zegt hij, we kijken vaak wantrouwend aan tegen de tweede fase. Als de jeugd voor opbouw staat, dan staat de ouderdom voor de aftakeling. Maar klopt dat beeld, vraagt hij zich af. Want de ouderdom heeft ook zijn positieve, boeiende kant. Met de jaren komt er -hopelijk- ook wijsheid en relativeringsvermogen. Sterker nog, het kan heel goed zijn dat iemand die fysiek tot minder in staat is, geestelijk meer aankan. Onze buurman aan de overkant, bijvoorbeeld, kan de deur niet uit omdat hij slecht ter been is; maar hij straalt een positivisme uit dat mij inspireert. Als hij niet klaagt, waarom zou ik dat dan wel doen?

Omhoog vallen?
Het is maar hoe je het bekijkt. Rohr herinnert ons eraan dat we eigenlijk blij en dankbaar moeten zijn met onze oplopende leeftijd. Want elke verjaardag betekent nog een jaar verkregen als geschenk van God, en weer een stap dichterbij ons thuiskomen in de hemel. Ja, ik weet het: het blijven kijken vanuit dit perspectief is gemakkelijker gezegd dan gedaan, zeker in het licht van teleurstellingen in het leven en gezondheidsproblemen. En toch. In het begrip 'omhoog vallen' zit een kostelijk, bijzonder inzicht. Het leven is niet altijd wat het op het eerste gezicht lijkt. Het is vaak paradoxaal en mysterieus, en hoe raar het ook klinkt, twee tegenovergestelde gedachten kunnen tegelijk allebei waar zijn. Bij een vergadering kun je én aanwezig én afwezig zijn; bij een uitvaart én verdrietig én vreugdevol. Iemand die klein is, kan groot zijn en andersom is ook goed mogelijk.

Je held worden
Wie dit meteen snappen, zijn kinderen. Vanmiddag, toen ik de klimop aan het snoeien was, liepen drie van de buurjongens achter me langs met een voetbal. "Ik ben Messi," riep de eerste. Waarna de anderen: "Ik ben Robben!" "Ik ben Ronaldo!"

Uit ervaring weet ik dat wanneer je de naam van je held aanneemt, je hem ook bént. Wanneer je dan een goede move maakt, ben je meer Messi dan jezelf. Dat is gewoon de nieuwe werkelijkheid. Daarom heeft Jezus ons aangeraden om te geloven als kinderen: een kind geeft ruim baan aan de mogelijkheden, en voor God is alles mogelijk.

Paradoxaal geloof
Wie dit ook snapt is Herman Finkers. Wat fijn dat hij dit jaar het oudejaarsconference gaat geven! Ik verheug me daarop, want dit is een man met inzicht. Zie ter illustratie het recente interview met hem in de Kovel, waar hij wijst op de overeenkomsten tussen humor, kunst en religie. "Ze zijn alle drie bezig met dingen als... 'het kán niet, en toch is het zo.' Er is één God en die bestaat uit drie personen. Dat kan niet en toch is het zo. Maria heeft haar eigen schepper gebaard. Dat kan niet en toch is het zo. Ik ben niet getrouwd, want mijn schoonouders konden geen kinderen krijgen. Dat kan niet, maar omdat het grappig is, kan het toch wel weer."

Volgens Finkers is waardering voor het paradoxale wezenlijk voor ons geloof. Jezus liet dit zien door hoe hij met mensen in dialoog ging. Zijn uitspraken bevatten vaak een 'clou'. Denk aan de kameel door het oog van een naald - een klein poortje in de stadsmuur van Jeruzalem, de mens die een berg kan verzetten, en de laatsten die de eersten zullen zijn. Jezus spoorde de leerlingen aan om het mysterie van de relatie met God binnen te treden.

plaats voor ontmoeting met God
Maar helaas, zegt Finkers: in de hedendaagse Kerk wordt de mystiek regelmatig naar de achtergrond verdrongen. Te vaak reduceert de geloofsgemeenschap het geloof tot een fantasieloos stelsel van regels. We vieren een kale, vlakke liturgie en doen alsof geloof vooral een praktische kwestie is van goed doen, in plaats van een mysterieuze ontmoeting met God die het begin en het einde is van alles is.

Dus: goed kijken naar die vallende bladeren. Jazeker, ze staan symbool voor de vergankelijkheid. Maar geboeid door de wind kunnen bladeren ook omhoog vallen. Net als wij, wanneer we dit aardse bestaan loslaten.

TS