Tasten in het donker

Opvoeden is moeilijk. Dat weet ik zelf maar al te goed, daar hoef ik niet aan herinnerd te worden, maar het werd me toch weer duidelijk afgelopen weekend in de trein. Voor me zat een jonge moeder met twee mooie kindjes. Moeder tilde ze op en ze zwaaiden naar oma en opa. Zo begon het dus: als een plaatje. Op weg naar huis, papa zou hen ophalen, gezellig samen in de trein: dat halfuurtje vliegt zo voorbij!



nieuwsgierig
Maar ja, na een tijd (een dikke twee minuten) werden de kinderen onrustig. Moeder pakte een mandarijntje. "Lekker, hé?" Dochter hapte. Mwaa. Ze trok een vies gezicht. Nee, geen tweede voor haar. Ondertussen was broerlief op ontdekkingsreis gegaan. Wie zit hiernaast? Wat is dáár aan de hand? Het deed me denken aan hoe het vroeger was in een vliegtuig, toen mijn vrouw en ik om de beurt steeds weer heen en weer moest lopen met een kind dat net had leren lopen.

grenzen verkennen
Moeder hield zoon in de gaten, en zusje deed het ook. Waar gaat ie naar toe? Ik wil er ook mee. Maar nee, moeder stond het niet toe. "Hier blijven." Zoon begon met de glazen deur te spelen waarachter de trap begint. Kijkend naar zijn moeder deed hij hemvoorzichtig een klein beetje open. En toen weer dicht. En toen weer open.

hoever kan je gaan?
Zusje liep naar hem toe. Moeder pakte haar bij de hand. Nee. En zei tegen zoon: "Terugkomen." Zusje begon te zeuren. Het volume ging geleidelijk omhoog. Toen zag ik voor het eerst de moeheid in de ogen van deze vrouw, en ook nog een spoor van wanhoop. Ook daarin herkende ik iets van vroeger. Je wil niet dat je kind de andere passagiers stoort. Tegelijkertijd wil je grenzen stellen. Kortom, je wilt het goed doen, maar hoe, en het is zo vermoeiend (en vernederend als je faalt).

gelukt?
Moeder stond op: "Zullen we naar beneden gaan?" Beneden, waar niemand last van het lawaai zou hebben, maar ook precies waar dochter naartoe wilde. Het meisje trok haar jas aan keek lief naar mevrouw de medepassagier: "Dag!" zwaaide ze. Mevrouw de medepassagier gaf een klein, flauw lachje terug: 'Heb je je zin gekregen?'

voortdurende zorg
Arme moeder. Ik zou graag tegen haar willen zeggen: heb geduld, het gaat over. Maar gezien de ervaring met mijn eigen pubers, en wat ik te horen kreeg van ouders van kinderen die al waren opgegroeid, wordt het denk ik nooit echt makkelijk. Het vaarwater is soms rustig en soms onstuimig, maar de zorgen zijn er altijd.

vasthouden of loslaten
Wat het zo moeilijk maakt, is niet alleen dat opvoeden ingewikkeld is (Hoe kom je gezamenlijk tot één "beleid" als ouders? Hoeveel vrijheid moet je een kind gunnen? Hoe ga je verstandig om met conflicten?), maar vooral dat er zoveel op het spel staat. Het gaat om je kind, wat vergelijkbaar is met je eigen hart en dat je loslaat in de wereld. Het is helemaal van jou en uiterst kwetsbaar, maar het overzicht en de controle daarover moet je steeds meer vrijgeven. Je wil je kind permanent en volledig beschermen, maar dat kan niet.



vertrouwensbasis
En daarom is geloof zo relevant voor de opvoeding. We leven in een wereld vol gevaren waar vaak gezegd wordt dat je zelfredzaam moet worden. Anderen leggen de nadruk op samenwerking en het onderlinge vertrouwen. Allebei zijn volgens mij van belang, maar uiteindelijk onvoldoende. Want hoe vaak ben ik niet tekortgeschoten als persoon, en hoe vaak heb ik datzelfde niet gezien in mijn naaste? Als opvoeder heb ik soms spijt van eigen woorden, daden en/of beslissingen. Tegelijk merk ik dat, hoe welwillend ook, familie en vrienden niet altijd in staat zijn om de boel op te vangen. Zij hebben trouwens ook niet alle antwoorden. Maar zijn dit dan de enige mogelijke fundamenten voor het leven? Is er geen steviger basis waarop het gebouwd kan worden? Waar vinden we het vertrouwen dat we onze dagen aankunnen, als kind, als ouder?



geloof en hoop
Volgens het christelijk geloof stelt het leven meer voor dan "rondtasten in duisternis" (Job 12,25). Naast vragen zijn er antwoorden; naast zoeken, vinden. We mogen door onze angsten heenkijken, want het leven zelf is betrouwbaar, dankzij de goede en barmhartige God die alles gemaakt heeft. De structuur van de werkelijkheid is goed van binnen, want zij wordt in stand gehouden door God, de voortdurende Schepper van alles wat leeft, die alleen maar goed is.
In geloof vinden we "de vaste grond voor wat we hopen" (Hebreeën 11,1). Dit is de boodschap van Kerstmis, wat naar mijn idee een zeer bemoedigend boodschap is voor ouders: "Wat ontstaan was, had leven in Hem, en het leven was het licht van de mensen. Het Licht schijnt in de duisternis, en de duisternis kon het niet aan" (Johannes 1,4-5).
Mogen we groeien in dit geloof in de komende adventstijd!

TS