Wat is wijsheid?
Wijsheid: weten wat je niet weet!
“Wat is wijsheid?”, zei mijn moeder vroeger wel eens hardop, als ze ergens over aan het dubben was. Ze was even stil, even later wist ze het en nam ze een beslissing. Waar dat vandaan kwam wist ik als kind niet. Mijn moeder heeft door het vroegtijdig overlijden van haar vader alleen de lagere school kunnen doen, met hiaten in de oorlog. Aan haar wijsheid heb ik nooit getwijfeld. Nu hoor ik het mezelf soms zeggen: wat is wijsheid? En ik richt dan de blik naar binnen en naar boven.
Wijsheid is iets anders dan kennis.
Wijsheid heeft te maken met het geheel, met het besef dat je deel uitmaakt van grotere verbanden.
Een vrouw, streng gelovig opgevoed, vertelt: “Ze hebben me toen ik klein was van alles verteld over God, het was allemaal zo zwaar, zo benauwd. Op een dag, ik was een jaar of vijf, zat ik in het gras. Ik keek naar een grassprietje en opeens kreeg ik de ingeving: maar dit is God, dit grassprietje! Op dat moment was het of alles, of heel de wereld en ook de hemel, naar me lachte. O, maar dít is God. Dat fantastische, blije gevoel van verbondenheid, dat is me altijd bijgebleven.” De wijsheid van een klein meisje, dat nog heel veel niet weet, maar met een openheid naar de wereld en naar ‘boven’, wat dat ook mag zijn, waardoor een besef binnenkomt dat haar blijft dragen in haar leven. De wijsheid van kinderen kan ons volwassenen raken. In onze geloofstraditie zeggen we God de bron van alle wijsheid is. Maar we leren van het leven, van andere mensen, van dieren misschien, van de natuur, van hoe de wereld werkt. “Wie is wijs? Degene die van iedereen leert”, zegt de Talmoed.
“Wat is wijsheid?” Het besef dat er heel veel is dat je niet weet. En dat je toch, kijkend naar de situatie, een beslissing neemt, wat te doen of juist te laten. Of hoe je jezelf kunt opstellen in alles wat er aan de hand is. Zoals in een bekende song van de Beatles is “Let It Be”. De tekst gaat over woorden van wijsheid, die moeder Maria spreekt in moeilijke tijden, in de gebroken wereld waarin we leven.
Let it be
When I find myself in times of trouble, Mother Mary comes to me
Speaking words of wisdom, let it be
And in my hour of darkness she is standing right in front of me
Speaking words of wisdom, let it be
Let it be, let it be, let it be, let it be
Whisper words of wisdom, let it be
Zanger Paul McCartney verwijst hier ook naar een droom over zijn moeder Mary, die stierf aan borstkanker toen hij 14 was; zij zegt: “Laat het maar gaan, laat het maar zo. Vecht niet overal tegen, verzet je niet tegen wat al zo is, het komt allemaal goed.”
Bidden en wijsheid
Niet alleen dromen, maar ook bidden kan ons helpen ons open te stellen voor de wijsheid uit die diepe Bron. Machteld van Maagdenburg (1207-1282) zegt:
'Een gebed dat iemand bidt met zijn hele hart, heeft grote kracht. Het maakt een zuur of bitter hart zacht, een bedroefd hart vrolijk, een arm hart rijk, een dwaas hart wijs, een timide hart dapper, een ziek hart beter, een blind hart krijgt inzicht, een koud hart wordt vurig. Het gebed voert de grote God naar beneden in het kleine hart, het drijft de ziel vol verlangen omhoog naar de volheid van God. Het gebed brengt twee geliefden samen, God en de ziel, op een wonderlijke plaats, waar alles draait om liefde.'
Bid dus met je kind als het gaat om iets wat haar hele hart raakt; het kan een gebed zijn, waarin je verwondering, vreugde en verlangen uitspreekt. Of juist woede en ontzetting. Jezus vertelde het verhaal van de Barmhartige Samaritaan, die “tot in zijn ingewanden” geraakt wordt door de gewonde man aan de kant van de weg. Als je kind erg door iets getroffen is, bid daar dan juist over, spreek het uit naar God, leg het aan de voeten van God, ook al heb je alleen maar vragen en helemaal geen antwoorden. Beschrijf gewoon hoe het voelt, dat je verdrietig bent, het koud hebt, er niks van snapt. Bid dan om Gods Geest van wijsheid. En luister dan samen naar de Stilte Die Ruimte Schept. Ruimte waarin we een weg op het spoor komen om onszelf en onze wereld te vernieuwen.
Gebedjes
God, U die alles gemaakt hebt, waar hoor ik bij?
Ik hoor bij mama, papa, oma….. (laat je kind de namen van belangrijke mensen aanvullen)
Waar hoor ik bij?
Ik hoor bij …. (noem bv. kinderen van de crèche, van school en laat je kind aanvullen)
Waar hoor ik bij?
Ik hoor bij de tractor, de kiepauto, de brandweerauto, de graafauto (noem lievelingsspeelgoed en laat je kind aanvullen)
Waar hoor ik bij?
Ik hoor bij de poes, de geitjes van de kinderboerderij (laat je kind aanvullen met welke dieren hij zich verbonden voelt)
Waar hoor ik bij?
Ik hoor bij de grassprietjes, de lieveheersbeestjes, de veertjes, de dennenappels, de klimboom (noem dingen uit de natuur dichtbij)
Waar hoor ik bij?
Ik hoor bij de wind in de bomen, bij het licht op het water, bij de regen die neerplenst, bij het zand op het strand, bij de zon en de maan en de sterren.
God, die alles gemaakt hebt, waar hoor ik bij?
Wees samen even stil
Amen
Liefdevolle God
Van papa wil ik leren…..
Van oma wil ik leren….
(Vul aan met namen van belangrijke familie en vriendjes)
Wat kunnen we van de dieren leren?
(geef een dier als voorbeeld, bv. wat kunnen we leren van poes Jip?)
Zou ik ook iets aan iemand kunnen leren? Wat dan?
(als je kind niks weet, geef een voorbeeld over je kind, meer over hoe zij is dan over wat zij goed kan)
En U God?
Uw gedachten zijn anders dan onze mensengedachten.
Wat wilt U ons het liefst leren?
God, geef ons uw Geest van wijsheid.
Liefdevolle God
Vandaag hadden we ruzie over….. (vul in)
Nu vraag ik aan U:
Had …. ook een beetje gelijk?
Waarmee dan
(even stil zijn….probeer te verwoorden)
En had ik zelf ook een beetje gelijk? Waarmee dan?
(even stil zijn….probeer te verwoorden)
God, help ons naar elkaar luisteren, ook als we ruzie hebben.
Amen
Liefdevolle God
U bent er altijd.
Soms voelen we ons verdwaald.
U wijst ons de weg
Met een ster, een licht in het donker
Met een walvis, die je uitspuugt, waar je moet wezen:
Dáár moet je het doen.
Met een engel
Met een stem in je hart
Met een gevoel in je buik
Met waar we blij en enthousiast van worden
Met een zacht briesje, even op adem komen
Of met een stormwind, die alles ondersteboven blaast
Met troost als we verdrietig zijn
Met liefde en vriendschap
van mensen, van dieren.
Open ons hart
Voor Uw wegwijzers.
Amen
(Foto: Engelbewaarder bewaakt de anderhalve meter in een kerkje in Frankrijk)
Nelleke Spiljard
Artikelen in dit thema Wat is wijsheid?
- Sint Franciscus en de vogels
- Wat zijn dieren toch wijs!
- Zelfgemaakt Franciscuskapel met aandacht voor overleden dieren
- Dierendag! Feest van Sint Franciscus
- Schooltas vol Wijsheid
- Bijbelse wijsheid
- Wijsheid: weten wat je niet weet!
- Schooltas Knutsel
- Wat is wijsheid?
- Prentenboeken en gedichten over wijsheid
- Wijze vinger - Doedichtje met kleuters
- Tegeltjeswijsheid
- Wijsheid heeft geloof, hoop en liefde nodig
- Wijsheid in 10 W's
- Filosoferen met kinderen
- Van drie engelen tot Driekoningen