Vertellen

Hier vind je nieuwe versjes en verhalen, en advies over kinderboeken
en bijbelverhalen bij het thema.

Prentenboeken over vier soorten veranderingen

In het leven van een jong kind kunnen grote veranderingen optreden. Vaak zijn die veranderingen fijn: er komt een nieuw broertje of je krijgt een nieuwe kamer. Veranderingen hebben echter ook een andere kant: wat vertrouwd was, laat je achter en het kost tijd om aan de nieuwe situatie te wennen. Prentenboeken kunnen helpen om woorden te geven aan de verschillende emoties die grote veranderingen oproepen.

Veranderingen binnen het gezin
Een ingrijpende verandering in het leven van een kind is de komst van een broertje of zusje. Verschillende prentenboeken gaan op dit thema in. In 'Zaza’s babybroertje' moet Zaza erg wennen aan haar nieuwe broertje.

Al voor zijn komst moet Zaza ruimte voor hem maken: door haar dikke buik is er nauwelijks meer plaats voor Zaza op mama’s schoot.

De kraamvisite heeft alleen oog voor de nieuwe baby en ook papa en mama hebben geen tijd voor Zaza. Gelukkig ontdekt ze hoe leuk het is om met de baby te spelen en te knuffelen.
En als hij slaapt, is alle aandacht voor Zaza.

In 'Weekendpapa' besteedt Nelleke Scherpbier aandacht aan een moeilijk thema: echtscheiding. De ouders van Jesse gaan scheiden en Jesse woont afwisselend bij zijn vader en zijn moeder.
Hij praat veel over zijn gevoelens met zijn ouders, maar ook met de juf op school. Achterin het boek zijn vragen opgenomen, zodat kinderen van gescheiden ouders worden geholpen om hun emoties onder woorden te brengen.

Veranderingen in de omgeving
Een verhuizing is een grote verandering in het leven van een kind. Je laat de vertrouwde omgeving achter en moet ergens anders een nieuwe start maken. Imme Dros beschrijft in 'Dit is het huis bij de kromme boom' hoe een klein jongetje samen met zijn ouders moet verhuizen na de komst van zijn zusje Rozemarijn:

“ Dit is de wieg van Rozemarijn. Toen zij kwam was het huis te klein.”

Zijn badeendje blijft onbedoeld achter bij de verhuizing. Het jongetje zal het missen ‘ zo lang ik leef’. Gelukkig brengt de post op een dag een pakje waar het gele eendje in zit. Nu kan het jongetje zich thuis gaan voelen in zijn nieuwe huis.

Dit is het huis bij de kromme boom is een stapelverhaal op rijm. De sprekende illustraties vullen de tekst goed aan.

De klassieker 'Het huisje dat verhuisde' laat zien hoe groot de invloed is van technische ontwikkelingen en verstedelijking.

Een klein huisje staat op een heuvel op het platteland. In de loop van de tijd breidt de stad echter steeds meer uit. Het huisje wordt steeds meer ingebouwd, tot het op een dag besluit om te verhuizen.

Veranderingen in de natuur
De herfst is bij uitstek het seizoen om stil te staan bij veranderingen in de natuur. De blaadjes van de bomen verkleuren en vallen af, het wordt kouder en het kan flink stormen.
Allerlei boeken besteden aandacht aan de veranderingen die horen bij het wisselen van de seizoenen. Een aanrader is het grote kijkboek 'De vrolijke vier seizoenen' van Rotraut Susanne Berner.

Het woordloze prentenboek 'Voor en na' toont steeds twee situaties: vóór en na de verandering. Links staat bijvoorbeeld een eikel afgebeeld, rechts een eikenboom.Een breiwerk verandert in een muts, een brandende kaars in een kaarsenstandaard bedolven onder het kaarsvet.

Het boek laat zien hoe alles steeds in beweging is, hoe iets een begin kent, maar ook een eind en hoe dat eind vaak weer leidt tot een nieuw begin.
Een boek dat uitnodigt tot filosofische gesprekken.

Veranderingen in de tijd
Opa’s en oma’s hebben in de loop van hun leven grote veranderingen doorgemaakt. Toch zijn ze diep in hun hart vaak gebleven wie ze waren. Dat laat Bette Westera op een prachtige manier zien in de poeziebundel 'Aan de kant, ik ben je oma niet!' In steeds twee verzen vertelt Westera wie of wat ze vroeger waren en wie ze nu zijn. Het boek maakt duidelijk dat alles wat je meemaakt je vormt tot wie je uiteindelijk bent:

“Mevrouw de Vries zit nooit eens even rustig op een stoel.
Ze moet iets doen, want zitten geeft zo’n rusteloos gevoel.
Iets vegen, of iets zemen, liefst iets hoogs en iets gevaarlijks.
Ze is al bijna tachtig, maar ze heeft iets onbedaarlijks.”

Uit het tweede gedicht blijkt waar dit klauterdrang vandaan komt: Mevrouw de Vries heeft vroeger in het circus gewerkt als acrobate.

Maar oude mensen kunnen ook wel heel erg veranderen. Zoals in het boek 'Mijn opa is een boom' . Opa is groot en sterk, zoals een ‘eik van honderd jaar’. Opa weet alles van vogels en deelt dat met hem. Maar opa wordt stiller, trekt zich terug in zichzelf en heeft nog amper contact met zijn kleinzoon. Ontroerend, warm prentenboek over de relatie tussen een kleine jongen en zijn opa, die steeds verder achteruit gaat en uiteindelijk helemaal in zichzelf is gekeerd.

De beeldspraak van de verschillende vogels in het verhaal is erg mooi. Het jongetje is volgens opa ‘mijn kleine, gekke mus’, maar er zijn ook blinde vinken, wc-eenden, uilskuikens en pechvogels.

Dat een vogel een nest in opa’s hoofd bouwt, waardoor opa niet meer bereikbaar is voor het jongetje, geeft het ontstaan van dementie erg mooi weer. Bijzonder treffend is de vergelijking van de opa met een sterke eik, die aftakelt (‘zijn huid lijkt wel schors’) en water krijgt van het jongetje om weer op te knappen.

Lucy Cousins, Zaza’s babybroertje
Nelleke Scherpbier, Weekendpapa (verkrijgbaar via www.lezen.nu)
Imme Dros, Dit is het huis bij de kromme boom
Virginia Lee Burton, Het huisje dat verhuisde
Rotraut Susanne Berner, De vrolijke vier seizoenen
Anne-Margot Ramstein, Voor en na
Bette Westera, Aan de kant, ik ben je oma niet!
Kim Crabeels & Ingrid Godon, Mijn opa is een boom

RH