Verdiepen

Hier vind je achtergrondinformatie bij het thema, voedsel voor je spiritualiteit
en tips voor de geloofsopvoeding.

Teken aan de hemel

Wie maakt de vogels wakker, eigenlijk? Dat vraag ik me af, nu ik elke ochtend vanaf een uur of zes toegezongen word. Nee, in de lente kun je ze niet missen. Grote zwermen stijgen en duiken, echtparen voeren liefdesdansjes uit, en ouders in verwachting verzamelen takjes om een nest te bouwen. Ik vind het mooi om te zien – en om te horen, hoewel ... iets langer uitslapen zou ook niet verkeerd zijn.

Ook in de Bijbel zijn deze gasten niet weg te denken. Niet voor niets zegt Jezus, “Kijk naar de vogels” (Matteüs 6,26), want met hun rijke verbeeldingskracht geven inzicht in hoe God is, hoe de mens is, en hoe God met de mens omgaat.

Een verwijzing naar het goddelijke

Geen diersoort doet ons zo denken aan God als de vogel. Dat komt niet alleen door de associatie duif - Heilige Geest (bij het doopsel van Jezus), maar ook door onze algemene bewondering voor deze 'bovenaardse' wezens die zich vrij bewegen in de lucht. Als God in 'de hemel' woont, komen vogels vast wel in de buurt. Toen de Farizeeën en de Sadduceeën Jezus op de proef stelden, vroegen ze om 'een teken uit de hemel' (Matteüs 16,1). In het licht van de heilige Schrift was dat geen rare vraag, want God had al vaker zo’n teken gegeven. Denk aan de vredesduif bij Noach (Genesis 8,11) en aan de kwartels die uit de lucht vielen voor de Israëlieten in de woestijn (Exodus 16, 13), allebei een bevestiging van Gods verbondenheid. En inderdaad, het duurde niet lang voordat Jezus zelf een verheven teken zou worden: eerst op het kruis; daarna door zijn verrijzenis ('Bij de opstanding … is men als engelen in de hemel' – Matteüs 22,30); en daarna door zijn hemelvaart. Zelfs nu kijken we uit naar zijn wederkomst 'op de wolken van de hemel' (Matteüs 24,30).

Ons menselijk bestaan
Maar vogels doen ons niet alleen denken aan Gods transcendentie. Ze staan in de Bijbel ook symbool voor ons menselijk bestaan. In de Psalmen (102,7-8) lezen we over de 'eenzame uil in een bouwval' en de slapeloze 'mus op het dak'. Het zijn beelden van kwetsbaarheid. Vogels kunnen niet eindeloos doorvliegen, en eenmaal op de grond zijn ze een aanlokkelijke prooi voor roofdieren en jagers. In Psalm 124 ontsnapt de vogel 'aan het klapnet van de vogelvangers'.

Tegelijkertijd zijn vogels zelf roofdieren. Ze eten insecten en kleine dieren. Vlak voor zijn passie zegt Jezus, 'Waar het kadaver ligt, daar verzamelen zich de gieren' (Matteüs 24,28). Net als mensen kunnen vogels vernietigd worden, maar ze kunnen ook vernietigen.

 
Hoe God met ons omgaat
Zelf vind ik de mooiste beelden van vogels in de Bijbel diegene die duidelijk maken hoe God met ons omgaat. De meest bekende hiervan vinden we in de Bergrede van Jezus: "Kijk naar de vogels van de hemel; ze zaaien niet en maaien niet en oogsten niet, je hemelse Vader voedt ze…. Maak je dus niet bezorgd over de dag van morgen” (Matteüs 6,26; 34; vgl. Psalmen 84,4). Waar nodig dekt God ons toe met zijn eigen vleugels (Psalmen 91,4; Matteüs 23,37). Hij voedt ons, net als de raaf Elia van voedsel heeft voorzien (1 Koningen 17,4). Wanneer we op Hem vertrouwen, wanneer we Hem aanroepen, komt onze majestueuze God naar ons toe. Hij draagt ons op arendsvleugelen (Exodus 19,4) zijn hemel in.

En wat blijft er dan voor ons over? Wat is onze taak? Niets anders dan wat de vogels (en de engelen) doen aan het begin van elke nieuwe dag: “Zing voor de Heer een lied, een nieuw lied, want wonderlijke dingen heeft Hij gedaan!” (Psalm 98,1).

TS

Tip: Hierbij muziek en woorden van het oude christelijke lied (veel ouder dan de versie van Cat Stevens)