Wegwijzers voor het leven

Ik weet nog goed de eerste keer dat ik verdwaalde in een bos. Ik was een jaar of zes en we waren aan het kamperen. We hadden hout nodig voor het vuur. Vlak naast onze tent was er niet zoveel te vinden, maar in het bos wel. Een mooi avontuur werd dat, totdat ik na een paar minuten om me heen keek en niets meer herkende. Er waren alleen bomen en meer bomen.
Ik dacht aan dat moment jaren later, toen ik als volwassene bij een zomerkamp werkte. We waren één van de kinderen kwijt. Niks aan de hand, dacht ik. Hij loopt gewoon vooraan op het pad. We zullen hem zo meteen inhalen. Maar we haalden hem niet in, en het werd steeds donkerder.

kwetsbaar op je levensweg
In beide gevallen kwam het goed, maar op zo"n moment besef je hoe kwetsbaar je bent als mens. Alleswetend noch allesziend zijn we. Met het leven komen onvermijdelijk problemen en gevaren op ons pad, en de regie heb je niet in eigen hand. Daarom voelen we ons tot op de dag van vandaag aangesproken door de openingswoorden van Dante"s Goddelijke komedie:

Op het midden van mijn levensweg
bevond ik mezelf in een donker woud
want de rechte weg was verloren gegaan
Ach, hoe zal ik zeggen hoe zwaar het was
wat was dit woud woest en ruw en ongastvrij
de gedachte eraan vervult me weer met angst.


Het klinkt erg en het is erg, maar wat moet je doen in zo"n situatie? Uit ervaring kan ik je vertellen dat een paar hulpmiddelen bijzonder nuttig zijn wanneer je de weg kwijt bent. Het eerste heet een kompas, en het tweede een kaart. De kaart laat het terrein zien waarin je je bevindt, en het kompas verzekert je van de goede richting.



kaart en kompas
Voor onze levensweg hebben we eigenlijk ook een kaart en een kompas beschikbaar. De kaart is de Bijbel. Hij beschrijft heel de omvang van het leven, met zijn pieken en dalen, rechte paden en kronkelwegen. Het kompas is ons geweten. Het blijft altijd gericht op onze ware bestemming, het (eeuwige) leven met God.

wegwijzers voor het leven
Naast ons geweten en de Bijbel heeft God ons nog iets moois gegeven voor het vinden van de goede weg. Dat zijn de tien geboden. Deze wegwijzers of regels voor onderweg zijn van groot belang, want niet alle routes door het leven zijn gelijkwaardig. Sommige routes zijn onveilig en sommigen leiden nergens naartoe. Daarom is het zeer aan te raden goed te luisteren naar deze 'tien woorden' van God. Je kent ze vast:

Ik ben de Heer, uw God.
1. Gij zult geen afgoden vereren, maar Mij alleen aanbidden en boven alles beminnen.
2. Gij zult de Naam van de Heer, uw God, niet zonder eerbied gebruiken.
3. Wees gedachtig, dat gij de dag des Heren heiligt.
4. Eer uw vader en uw moeder.
5. Gij zult niet doden.
6. Gij zult geen onkuisheid doen.
7. Gij zult niet stelen.
8. Gij zult tegen uw naaste niet vals getuigen.
9. Gij zult geen onkuisheid begeren.
10. Gij zult niet onrechtvaardig begeren wat uw naaste toebehoort.



De tien geboden wijzen naar het fundament van het leven (God) en vertellen hoe we ons zouden moeten gedragen, willen we de volheid van het leven ervaren. Stel je voor dat liegen, stelen en doden de gewone omgangsvormen waren. We zouden elkaar volledig onder de voeten lopen. Of denk aan een stadscentrum zonder verkeersregels. Hoeveel botsingen zouden er zijn? God heeft ons vrijheid gegeven, maar weet dat de mens ook grenzen nodig heeft om werkelijk vrij te kunnen leven. Wanneer we zijn regels volgen, komen we veilig thuis.



mensen van de weg
Van Jezus weten we dat Gods geboden nog compacter kunnen worden uitgedrukt, in de twee 'grootste' geboden:

'U zult de Heer uw God liefhebben met heel uw hart en met heel uw ziel en met heel uw verstand." Het tweede is daaraan gelijk: "U zult uw naaste liefhebben als uzelf." Aan deze twee geboden hangen heel de Wet en de Profeten.' (Matteüs 22,37-40)

Het bijbelboek Handelingen (19,23 en 22,4) noemt de eerste christenen 'mensen van de Weg'. Dat zijn we nog steeds. Wijs ons de weg, Heer. Leid onze voeten op de weg van uw vrede!

TS