Tijd van verzoening

De veertigdagentijd zien we terecht als een periode van zuivering op weg naar Pasen. Maar hoe moeten we die zuivering voorstellen? Is het een kwestie van het perfectioneren van ons gedrag, tot dat we God-waardig zijn? Nee, om twee redenen. Ten eerste is er nooit iets dat wij kunnen doen om ons God-waardig te maken. Onze waardigheid voor Hem is al lang vóór ons eigen doen en laten gevestigd, toen God de mens “als zijn beeld” schiep (“en Hij zag dat het heel goed was” – Genesis 1,26-31). Ten tweede moeten we ons leven als christen niet reduceren tot een balans van ethisch handelen. Vroeger werden kinderen verteld dat een zonde een zwarte vlek maakte op hun ziel. Door de biecht werden ze schoongemaakt. Zo"n zakelijke voorstelling doet geen recht aan de complexiteit van ons innerlijk leven en aan onze relatie met God en anderen.



relaties
En daar draait het om in het christelijke leven, om de relaties. Toen iemand hem vroeg, “Wat is het grootste gebod?”, zei Jezus het volgende: “U zult de Heer uw God liefhebben met heel uw hart en met heel uw ziel en met heel uw verstand. Dat is het grootste en eerste gebod. Het tweede is daaraan gelijk: U zult uw naaste liefhebben als uzelf” (Matteüs 22,36-39). De zuivering van de veertigdagentijd kunnen we ons dus beter zien als groeien in ons liefhebben van God, van onze naasten, en van (vergeet deze niet!) onszelf.



temperatuur meten
We beginnen dus goed aan de veertigdagentijd door de temperatuur te nemen van onze relaties. Enkele vragen kunnen ons hierbij helpen:
Heeft God mijn aandacht gehad in de laatste tijd?
Ben ik trouw aan God geweest, en open voor zijn werking in mijn leven?
Heb ik me opengesteld voor mijn naasten? Ben ik vriendelijk, geduldig en behulpzaam geweest met de mensen om me heen?
Ben ik ook aardig voor mezelf geweest? Zorg ik goed voor mezelf? Kan ik mezelf vergeven voor mijn eigen tekortkomingen?
Waar is aandacht vereist in mijn leven? Waar is genezing nodig?



waar knaagt het?
Meestal weten we meteen waar het niet goed zit. Er knaagt iets van binnen. We voelen de zere plekken. De heilige Geest spreekt door ons geweten; Hij verwijst naar mensen en gebeurtenissen die we liever vergeten. Maar het kan ook zijn dat we, bij ons gewetensonderzoek, bepaalde problemen over het hoofd zien. Als dat gebeurt is het jammer, want een christen is verantwoordelijk niet alleen voor de zondes die hij goed door heeft, maar ook voor de zondes die hij eigenlijk had moeten kunnen weten.



viering van boete en verzoening
Hier ligt voor de Kerk een rol weggelegd. Medechristenen kunnen ons helpen om ons geweten gevoeliger te maken. Ze kunnen ons attent maken op mogelijkheden voor groei dat in ons (nog) niet zijn opgekomen. Een viering van boete en verzoening in de vastenperiode doet dit op een gestructureerde manier. We worden uitgenodigd om te luisteren naar Gods woord, en om een goede kijk te nemen op ons leven. Daarnaast bidden we samen met onze medegelovigen. In de viering worden we ook in gelegenheid gesteld om het sacrament van boete en verzoening te vieren. Een helend sacrament, kan ik u vertellen uit ervaring.



actie!
Wanneer we beseft hebben dat aspecten van onze relaties met God, met onze naasten en met onszelf aan genezing of verbetering toe zijn, zullen we er werk van willen maken. Misschien moeten we meer tijd vrijstellen voor de relatie. Wellicht moeten we naar iemand toegaan of moeten we spijt getuigen. Misschien moeten we actie ondernemen, of vaker bidden.

ik ben van de liefde
In onze tijd roepen de woorden zonde, schuld en boete vaak negatieve associaties op. Toch moeten we ze misschien leren herwaarderen, want dit zijn nuttige woorden, die over het diepte van het menselijke leven spreken. Zonde (meer in bijdrage "zie het lam Gods")) gaat verder dan een foutje maken. Het zegt dat ons tekortschieten echt schadelijk kan zijn, voor onszelf en voor anderen. Schuldgevoelens zijn sinds Freud verdacht, iets waarvan we los zouden moeten willen komen. Maar waarom? Het woord schuld herinnert ons dat we verantwoordelijkheid dragen voor ons doen en laten. Schuldgevoelens zijn normaal een signaal dat we iets nagelaten hebben. Ons geweten zegt: let op! Het woord boete past bij een houding waarin zondes serieus worden genomen. We stellen ons niet meteen vrij met de woorden, “Ik ben ook maar een mens.” Integendeel, we zeggen het precies andersom, vurig en gedreven: “Ik ben een mens, geschapen door God en gesterkt door zijn Geest. Zulke zondes passen niet bij mij. Ze krijgen mij niet klein. Ik ben van de liefde, en in mijn leven zal de liefde heersen!”



het snijpunt van een kruis
Hoe breng je deze boodschap over aan kinderen? Ik denk vooral door hun waardigheid voor God te onderstrepen. Ze moeten weten: “God houdt van jou. Jij bent zijn kind, en die naasten van jou zijn ook zijn kinderen. We horen bij elkaar. God schenkt liefde uit in ons hart om ons allen samen te brengen.” We vinden hier een mooi beeld voor in het kruis. De verticale balk stelt onze relatie met God voor. De horizontale balk stelt onze relaties met onze naasten voor. De twee gaan altijd samen. En daar, precies in het midden van de twee balken, vinden we Christus, diegene die het goddelijke bindmiddel van de liefde aanreikt.

trouw blijven
Jezus bleef tot zijn dood trouw aan zijn Vader en aan ons, en “geen groter liefde kan iemand hebben dan deze, dat hij zijn leven geeft voor zijn vrienden” (Johannes 15,13). Wat Jezus van ons vraagt is dat wij in zijn liefde blijven (vgl. Johannes 15,9). Dat doen wij door zijn Geest te ontvangen en door Hem na te volgen. Als we dit doen, zullen we een heilzame verwerking zien in alle relaties van ons leven, en dan wordt het echt een zalig Pasen!

Aanbevolen leesvoer:



*Voor volwassenen: Tussen Goed en Kwaad, red. Johan van der Vloet (uitgever: Halewijn).



*Voor kinderen, jongeren: De zoen van God. Het sacrament van de verzoening voor jonge mensen van 8 tot 13 jaar. Door Iny Driessen (uitgever: Halewijn).

TS