Wie is mijn herder?

De herder heeft uitstekende bijbelse papieren. De verhalen van het Oude Israël, over hoe God met zijn volk omgaat, werden in eerste instantie aan de kampvuren van rondtrekkende herders doorverteld. Mozes hoedde de schapen van zijn schoonvader en op zoek naar een plek waar de schapen konden grazen, maakt God zich aan hem kenbaar. Koning David, was voor zijn zalving, een herdersjongen. Psalm 23, wij kennen de tekst als het lied 'want mijn herder is de Heer' wordt aan hem toegeschreven.



Vroeger kenden veel kinderen geloofsteksten uit hun hoofd. Bij protestanten waren dat vooral verzen uit de Bijbel, bij katholieken waren het gebeden, belijdenissen en oefeningen. Zulke teksten somden de geloofsleer op en boden houvast aan in momenten van onzekerheid of beproeving. Maar ondertussen is uit het hoofd leren uit de gratie gevallen. In de geloofspraktijk is meer nadruk komen leggen op spontane, eigen verwoordingen van het geloof, en kinderen van nu doen sowieso minder aan memoriseren. (“Waarom zou ik? Alles staat op mijn iPhone!”)



Toch is er nog steeds veel te zeggen voor het eigen maken van enkele oefeningen, gebeden en passages uit de Bijbel. Soms zijn we gewoon niet in staat om de juiste woorden te vinden, en dan is het fijn om het oude en vertrouwde aan te kunnen roepen. Bovendien hebben teksten uit de traditie een gezag en een gemeenschappelijk karakter dat de eigen verwoording niet heeft. Het Onze Vader is een gebed van alle christenen, gegeven door Jezus zelf. Mooi is dat.



Achterin het Getijdenboekje voor kinderen (Nationale Raad voor Liturgie, 2007) vindt men een selectie gebeden en oefeningen die steun kunnen bieden aan het geloof van kinderen én hun ouders, waaronder de tien geboden, de twaalf artikelen van het geloof, de vier voornaamste waarheden, het Eer aan de Vader, het Wees Gegroet en de Engel des Heren. Een aanrader.



Maar nu wil ik aandacht vragen voor een tekst die ik zelf ontzettend hulpvol vind, als steunpilaar voor geloof: Psalm 23. Hoewel ik altijd moeite heb gehad om langere teksten uit mijn hoofd te leren, heb ik in dit geval een uitzondering gemaakt, want het is mooi, bemoedigend en samenvattend tegelijk. Voor mij is het een “perfecte psalm”. Hierna een voorstelling en korte uitleg. Misschien is deze psalm een bloem voor uw eigen tuin!

De heer is mijn herder,
het ontbreekt mij aan niets.
Hij laat mij in grazige weiden rusten,
Hij voert mij naar vredig water,
daar geeft Hij mij nieuwe kracht.
Hij leidt mij op het rechte spoor,
omwille van zijn naam
Al moet ik door dalen van duisternis en dood,
ik ben voor geen onheil bang,
want U bent bij mij:
uw knots en uw staf
geven mij nieuwe moed.
Voor mijn ogen dekt U de tafel,
zodat ook mijn belagers het zien;
met olie zalft U mijn hoofd,
mijn beker is tot de rand gevuld.
Ja, uw goedheid en liefde blijven mij volgen
alle dagen van mijn leven.
Zo mag ik telkens weer wonen in het huis van de heer,
tot in lengte van dagen.




Het hoofdonderwerp van deze psalm is Gods zorg en vriendschap voor ons. Hij waakt over ons als een herder over zijn schapen (vgl. Ezechiël 34,11-17; Johannes 10,1-17). Met zijn knots houdt hij gevaren (vijanden, de boze wolf) op afstand. Met zijn staf haalt hij ons terug wanneer we afdwalen en onszelf in gevaar brengen. Het zet ons op het juiste pad. Dankzij zijn waakzaamheid mogen wij een innerlijke vrede kennen in dit leven. Voor geen onheil hoeven we vrezen, zelfs voor de dood niet, want Hij is ons bij. Aan de hand van prachtige beelden laat de psalm ons het aangereikte geluk zien. Wie kent niet zo"n grazige wei? Wie heeft nooit een dutje willen doen onder een barmhartige zon?



Ook mooi van deze psalm is hoe het over heel het leven gaat, van geboorte tot in de lengte van dagen. Hierin vinden we voorproeven van de sacramenten van de latere Kerk. Het “vredig water” doet ons denken aan geboorte en het doopsel; de gedekte tafel en gevulde beker aan gewone maaltijden en de Eucharistie; het gezalfde hoofd aan dagelijkse zegeningen en de sacramenten van vormsel, wijding en ziekenzalving.



Bijzonder troostend hier is de boodschap van vasthoudendheid in Gods liefde voor ons. De goede Herder is altijd op zoek naar ons. We denken dat wij naar God moeten zoeken, terwijl Hij achter ons aanloopt. Zijn goedheid en liefde blijven ons volgen. Kom bij Mij wonen, zegt Hij, tot in lengte van dagen.

De herders die de wacht hielden bij hun kudde in de velden van Bethlehem horen als eerste dat Jezus, de Messias, is geboren. Jezus wordt geboren in de stad van herderskoning David. Jezus gebruikt in zijn gelijkenissen vaak het beeld van de herder. Hij kent zeker ook psalm 23: het beeld van 'de goede herder' waarmee hij zichzelf vergelijkt, lijkt naadloos uit psalm 23 te komen...

TS