Vertellen

Hier vind je nieuwe versjes en verhalen, en advies over kinderboeken
en bijbelverhalen bij het thema.

Prentenboeken helpen bij groeien in geloof!

Prentenboeken en verhalen als hulpmiddel bij de geloofsopvoeding

Als ouders wil je graag de voorwaarden scheppen, die het mogelijk maken dat je kind kan uitgroeien tot een gelovige man of vrouw. Het voorlezen uit prentenboeken voor peuters, kleuters en jonge kinderen en het vertellen en voorlezen van verhalen aan wat oudere kinderen, zijn daarbij een goede steun.

Verhalen verwijzen naar een andere, niet direct waarneembare werkelijkheid. Prentenboeken verbeelden op eigen wijze een verhaal en stimuleren op die manier de verbeelding van kinderen.
Een recent artikel uit NRC Handelsblad stelt dat wat mensen tot mensen maakt, hun vermogen is om verhalen te vertellen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat kinderen al van kleins af begrijpen wat verhalen zijn en dat ze er gefascineerd door zijn. Een kind van anderhalf kan je al uit een prentenboek voorlezen. Ze begrijpen de humor in een verhaal, ze leven mee met Kikker en Kleine Beer. Ze leven zich in in Roodkapje, Klein-duimpje, prinsen en prinsesjes. Ze hebben lievelingsboeken waaruit ze keer op keer willen worden voorgelezen.



Een goed verhaal spreekt aan, ontroert, inspireert... Verhalen fascineren mensen en boeien meer dan woorden die iets uitleggen of toelichten. Dit geldt voor kinderen, maar evengoed voor volwassenen. Jezus wist dat als geen ander. Als hij iets wilde uitleggen of benadrukken, gebruikte hij een verhaal of een gelijkenis. Wie kan zich niet identificeren met Bartimeüs, Zacheüs, de arme weduwe of de herder die zijn schaapje kwijt was. Wie begrijpt niet het verhaal rond de symbolen van het zaad, het gist of het zout. Het verhaal van de verloren zoon of de barmhartige Samaritaan?
Als je dan al bijbelverhalen wilt vertellen, kies dan verhalen van dit type en niet de verhalen waarbij historische of andere kennis nodig is.
Een goed voorbeeld van een dergelijke kinderbijbel is de "Kijkbijbel" , maar ook "Je eerste bijbel", op weg met kleuters. Kinderbijbels van het type "365 bijbelverhalen voor het slapen gaan" die vol staan met namen en historische feitjes, bieden meer bijbelkennis aan dan goede verhalen. Ik zou kinderbijbels van dit type voor jonge kinderen vermijden.



Maar het beste wat je kunt doen als hele kleine kinderen hebt, is samen op de bank uit goede prentenboeken voorlezen. Neem een abonnement op de bibliotheek en je hebt de keuze uit een kast gevuld met tientallen prentenboeken. Leen regelmatig nieuwe boeken.
Leer hen al verhalenderwijs zich te identificeren met de mensen, dieren of gebeurtenissen uit het verhaal. Geef hen de ervaring in de huid van een ander te kunnen kruipen. Daag hen uit van "werkelijkheid" te wisselen en symbooltaal en symbolische beelden te verstaan en aan te voelen.



Er is niets mis met prentenboeken vol plaatjes die bij een bepaalde context horen: bijvoorbeeld dieren op de boerderij, de brandweerkazerne, dingen die horen bij het verkeer, de speeltuin of de school. Herkenbaar en ze sluiten aan bij de dagelijkse ervaring, maar ze vertellen nauwelijks een verhaal en laten weinig over aan de verbeelding..

Het betere prentenboek heeft meerdere lagen. Het verwijst op een bepaalde manier naar "meer dan het gewone" of cirkelt rond een bepaald thema of begrip. Soms hoort dit thema of begrip ook bij het religieuze of godsdienstige domein.
Het is zelfs heel goed mogelijk om een prentenboek te gebruiken als een soort spiegelverhaal bij een religieus begrip of bijbels thema.



Neem bijvoorbeeld het boek 'Cornelis' van Leo Lionni. Op het eerste gezicht gaat het over een bijzondere krododil: Cornelis loopt al van kleins af aan rechtop en ziet daarom meer dan zijn mede-krokodillen. Zij hebben geen boodschap aan Cornelis andere kijk op de wereld. Cornelis wil meer en trekt het bos in. Van een aapje leert hij -met veel vallen en opstaan- aan zijn staart te hangen en om op zijn hoofd te staan.



Als hij bij de rivieroever terugkomt en zijn nieuwe vaardigheden laat zien zeggen de andere krokodillen nog steeds: “ Nou, en?”.
Teleurgesteld keert Cornelis ze de rug toe en gaat weg. Maar als hij toch nog even omkijkt, dan ziet hij dat enkele krokodillen voorzichtig proberen ook op hun hoofd te gaan staan. Het leven aan de waterkant zal nooit meer hetzelfde zijn!



Als je dieper kijkt naar dit verhaal, dan zie je dat het prentenboek ook gaat over mensen met een nieuwe visie, over doorzettingsvermogen, over dat alle leren met vallen en opstaan gepaard gaat, over het omgaan met teleurstelling, over meesters en leerlingen, over doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg, over het zien van een nieuwe hemel en een nieuwe aarde, over onverschilligheid, over dat een profeet in zijn eigen land niet geëerd wordt.



Je hebt niet veel fantasie nodig om in Cornelis iets te herkennen van Jezus. Jezus, een bijzonder mens. Iemand met een nieuwe kijk, die de wereld als Gods koninkrijk ziet. Niet iedereen heeft een boodschap aan Jezus,”nou, en?” zeggen de Farizeeën en Schriftgeleerden. Pas als Jezus er niet meer is, nemen de leerlingen pas echt Jezus levenswijze over en treden ze in zijn voetsporen.

Ga eens naar jullie boekenkast en pak er enkele prentenboeken uit. Tot welke categorie hoort dit prentenboek. Gaat het over de gewone, platte werkelijkheid of heeft het boek meerdere lagen. Cirkelt het rond een (abstract) begrip, voedt het symbolisch bewustzijn, vertelt het een verhaal, laat het iets aan de verbeelding over, zit er humor in?



De prentenboeken die iedere maand gekozen worden bij het maand-thema op deze site voldoen aan de criteria van het betere prentenboek. Kijk er eens naar en probeer als je in de bibliotheek of boekwinkel bent met dit stukje in je hoofd de boeken te beoordelen. Boeken die de verbeelding stimuleren en het symbolisch bewustzijn voeden worden vaak tot "klassiekers". Als je zoekt naar het jaar waarin de eerste druk is verschenen, ben je soms verbaasd dat het boek al zolang in de handel is en wordt herdrukt.
Goede prentenboeken, ze verhogen het voorleesplezier, want dergelijke boeken spreken ook volwassenen aan en gaan veel minder snel vervelen. Ook als je het voor de twintigste, vijftigste of honderdste keer moet voorlezen!

EK