Kijken & spelen

Hier vind je inspirerende voorbeelden van hoe je kunt kijken en spelen passend bij het thema,
het seizoen en de feesten in deze tijd.

Kijktafels voor de veertigdagentijd 'Op ooghoogte'

Met de vier elementen waaruit je een symbolische kijktafel samenstelt, maak je voor deze Veertigdagentijd eenvoudig een rustpunt in je kamer waar je wekelijks samen bij stil kunt staan.

Wat heb je nodig?

- De ondergrond: deze bestaat uit een paarse placemat of lapje, met daarop een eenvoudige (rechthoekige) schaal gevuld met zand.
Paars is de kleur van inkeer en het zand verwijst naar de woestijn waarin het volk van God veertig jaar verbleef op weg naar het beloofde land.

- Iets uit de natuur: enkele ranken klimop. Klimop is onverwoestbaar en sterk, het hecht zich vast. Is als het ware trouw. Het staat op deze kijktafel symbool voor Gods trouw aan ons.

- De symbolen:
* 'Ogen van God'. Deze zijn geknipt uit een print van een icoon. Het is Christus Pantokrator uit de zesde eeuw en 'woont' in het Catharinaklooster in de Sinaiwoestijn. In onze rubriek 'Knutselen & doen' vind je hem op printformaat. Ga naar....
* twee poppenhuispoppetje, een kind-poppetje en een volwassenen (groter) poppetje.
* afbeeldingen die passen bij de bijbelverhalen. Ik koos voor illustraties uit de Kijkbijbel van Kees de Kort. Op al zijn illustraties zijn de sprekende ogen van de mensen belangrijk. Je wordt er als het ware naar toe getrokken. Het is letterlijk en figuurlijk een KIJKbijbel.
- Een lichtje: een waxinelichtje in een sobere houder staat op de paarse onderzetter met de tekst 'Om een betere wereld' 
Je vindt deze onderzetter in het rode koffertje 'Beginnen maar!' of in de kaft van het Kijktafelboek. Maar je kunt ook zelf een rondje papier beschrijven.

Op 3 maart 2022 is het Aswoensdag. Dan  begint de veertigdagentijd, of de vastenperiode zoals we deze tijd ook noemen. Zet de kijktafel liefst op de eerste zondag van de veertigdagentijd neer. 

Zondag 6 maart (week 1) : Op ooghoogte

Zorg dat de 'ogen van God' op de muur achter de kijktafel bevestigd zijn (dit kan met speciaal plakband dat de muur niet beschadigt). Interessant aan deze blik is dat de ogen verschillend zijn. Men zegt dat de schilder van de icoon wil laten zien dat in Jezus mens en God in een persoon verenigd zijn: daarom een menselijk oog (rechts) en een goddelijk oog (links)! De kerkvaders uit eerste eeuwen zeiden: een mens, twee naturen. Jezus heeft een menselijke en een goddelijke natuur.

Zet in eerste instantie de beide poppetjes met de voeten in het zand op de kijktafel.

Marjet de Jong maakte een versje met voor elke week een ander couplet en met een vast refrein.
Steek het lichtje van de kijktafel aan en zeg het refein, dan het couplet en weer het refrein.
Het hele versje vind je in de rubriek 'vertellen'. Het is handig om het versje uit te printen en bij de kijktafel te leggen. Zo heb je het de hele Veertig-dagen-tijd bij de hand. : Ga naar....

Veertig dagen tijd - voor meer zorgzaamheid -

Tijd om samen op te gaan,

want het Paasfeest komt eraan.

Tijd om te proberen - wat Jezus ons wil leren: 

niemand laag en niemand hoog,

zie elkaar van oog tot oog! 

Vraag je kinderen of de poppetjes op de kijktafel op ooghoogte zijn. Dat is natuurlijk niet het geval, want een kind en een volwassene zijn niet even lang.

Zet daarna het kind op een verhoging (een houten blokje of een steentje).

Ja, dat helpt! Nu kunnen ze elkaar goed aankijken.

De 'ogen van God' blijven tijdens alle weken van de Veertigdagentijd op dezelfde hoogte. Zo verbeelden we dat God er altijd is: in alle omstandigheden, hoe we ons ook voelen, wat er ook gebeurt. God is liefdevol en trouw. Hij kijkt naar ons uit, Hij verheugt zich in ons!

Wat zou nog een andere manier zijn om op ooghoogte van elkaar te komen? 

De volwassene kan natuurlijk ook door zijn of haar knieën zakken.

Probeer het maar!

Zondag 13 maart (week 2) : Jezus op twaalf-jarige leeftijd in de tempel

Doen:
* Print de afbeelding, verstevig hem eventueel door hem op dun karton te plakken en knip hem uit. Je vindt alle afbeeldingen die je nodig hebt als pdf gedurende de zes weken in de rubriek 'Knutselen en doen'. Ga naar....

*Zet de afbeelding op de kijktafel. Je kan hem gewoon in het zand zetten. Of als je een andere ondergrond hebt gekozen in een kaarthouder van hout (zoals bijvoorbeeld in het rode koffertje 'Ga je mee?') of ander materiaal.

*zet het kind en de volwassene (de twee poppetjes) zo neer dat ze goed kunnen zien wat Jezus deze week doet!

Jezus is eigenlijk nog een kind, twaalf jaar oud, als hij met zijn ouders voor het Paasfeest naar Jeruzalem gaat. Na afloop blijft hij, zonder dat Maria en Jozef het in de gaten hebben, achter. Als ze Jezus gaan zoeken, vinden ze hem in de tempel en zien hem zitten tussen alle schriftgeleerden.
De schriftgeleerden hadden heel veel gestudeerd en wisten alles van de Joodse Bijbel. Maar ze zijn verbluft over Jezus' wijsheid. Ze zijn echt op ooghoogte met Jezus. Hij zit tussen hen in als een gelijke!

* Steek het lichtje aan en zeg van het versje het refrein, het couplet van de week en weer het refrein.

* Vertel het bijbelverhaal, het liefst natuurlijk uit de Kijkbijbel. Ga naar...

Zondag 20 maart (week 3): Het dochterje van Jairus

Doen: Haal de vorige afbeelding van de kijktafel en weg en zet bovenstaande ervoor in de plaats. 

Jaïrus is het hoofd van de synagoge. Hij komt Jezus vragen of die alstublieft met hem naar huis wil gaan, omdat zijn dochtertje van twaalf jaar heel erg ziek is. Onderweg komen de mensen op Jaïrus af. Ze zeggen: 'Jezus hoeft niet meer te komen, je dochtertje is dood'. Maar Jezus zegt dat Jaïrus vertrouwen moet houden. Als ze in het huis zijn aangekomen stuurt hij iedereen weg. Alleen de ouders en drie van zijn leerlingen mogen blijven. Dan gaat hij naar het meisje toe en pakt haar bij de hand. Meteen komt het meisje weer tot leven. Ze kijkt Jezus aan en gaat staan ... Iedereen is stomverbaasd.

* Steek het lichtje aan en zeg het versje.
* Lees het verhaal van de genezing van het dochtertje van Jaïrus uit de kinderbijbel voor.

Zondag 27 maart (week 4): De barmhartige Samaritaan

Doen: Zet de afbeelding van de Barmhartige Samaritaan op de kijktafel.

Wie is je naaste? Om antwoord op deze vraag te vinden, vertelt Jezus een verhaal. Een man is onderweg naar Jeruzalem en wordt overvallen door rovers. Die laten hem gewond en hulpeloos aan de kant van de weg achter. Er komen mensen voorbij die plek. Ze zien de gewonde man echt wel liggen, maar ze lopen met een grote boog om hem heen. Ze hebben andere dingen aan hun hoofd en willen niet met bloed en ellende in aanraking komen. Maar dan komt er een vreemdeling voorbij. Het is een Samaritaan, iemand van een bevolkingsgroep die door de Joden met de nek werd aangekeken. En juist deze Samaritaan ontfermt zich over de gewonde man. Hij ziet hem liggen en snelt naar hem toe. Hij tilt hem op zijn ezel en brengt hem naar een herberg en betaalt de herbergier om de man goed te verzorgen. 

Zie jullie ook hoe de ogen van de gewonde man en de barmhartige Sameritaan op dezelfde hoogte zijn? 

Je naaste? Dat is iemand precies zoals jij. Soms kwetsbaar en hulpeloos, soms gediscrimineerd. Een naaste ben je als zo iemand echt ziet! Je naaste is iemand die niet wegkijkt, niet met een grote boog op afstand eromheen loopt, maar ziet wat je nodig hebt en die zonder er iets voor terug te verwachten helpt.

* Steek het lichtje aan en zeg het versje
* Lees het verhaal van de barmhartige Samaritaan uit de kinderbijbel voor.

Zondag 3 april (week 5) De genezing van de blinde

Doen: Zet de afbeelding van Jezus en de blinde op de kijktafel.

Bartimeüs is al vanaf zijn geboorte blind. Het enige wat hij kan doen is bedelen. Als hij hoort dat Jezus vlak bij hem in de buurt is begint hij te roepen: "Jezus, heb medelijden met mij!" De mensen zeggen dat hij moet ophouden met roepen, maar hij houdt vol. Jezus hoort hem en laat Bartimeüs bij hem brengen. Bartimeüs vertelt aan Jezus dat hij zo graag wil kunnen zien. Jezus zegt tegen hem: 'Omdat je zo'n vertrouwen hebt in mij, zul je kunnen zien. En dat gebeurt ook. Jezus en Bartimeüs kunnen elkaar in de ogen kijken. Wat een vreuge en dankbaarheid bij Bartimeüs. Hij blijft voortaan altijd bij Jezus.

* Steek het lichtje aan en zeg het versje
* Lees het verhaal van de genezing van de blinde Bartimeüs uit de kinderbijbel voor.

Zondag 10 april (week 6, De goede week) Palmzondag

 
Nodig voor de kijktafels in de Goede Week:

- een palmtakje (buxus)

- een eenvoudig kruisje

- een klein opgerold handdoekje 

- een klein kruikje 

- twee dobbelstenen

Doen: Zet de afbeelding van de intocht in Jeruzalem op de kijktafel en leg er een palmtakje voor.
Zet de poppetjes zo neer dat ze als het ware deel uit maken van de menigte, die Jezus toejuicht.

Jezus wil op een ezeltje zitten, als hij de stad Jeruzalem inrijdt. Zo blijft hij op ooghoogte met de mensen. Als hij hoog te paard zou zitten, als een heerser ... dan zouden de mensen naar hem op moeten kijken. Nee, dat past niet bij het koningschap van Jezus, de mensenzoon.

* Steek het lichtje aan en zeg het versje
* Lees het verhaal van de intocht in Jeruzalem voor. Je vindt het in elke kinderbijbel.

Witte Donderdag

 Doen:
- kruikje en handdoekje in de hoek op de kijktafel zetten
- Afbeelding erbij zetten van Jezus temidden van zijn leerlingen aan de tafel van het laatste avondmaal.

Het gedeelte in de Bijbel over het laatste avondmaal (Witte Donderdag) begint met het verhaal dat Jezus zijn leerlingen de voeten wast. 

Jezus doet daarmee het werk van een bediende, een slaaf, Hij laat daarmee zien dat niemand groter of beter is dan een ander. 

Dat we elkaar de voeten wassen, dienstbaar aan elkaar zijn. Jezus zelf, die de Zoon van God genoemd wordt, geeft ons dit prachtige voorbeeld.

Jezus viert met zijn leerlingen het Joodse Pesach. Dit is de rituele maaltijd waarmee het joodse volk elk jaar hun bevrijding uit de slavernij herdenkt. Op tafel staat ongedesemd brood en ook wijn. Het is niet alleen een herdenkingsmaaltijd, maar het haalt vroeger echt naar het heden. Met een mooi woord heet dat 'tegenwoordig stellen'. We kennen het allemaal als we een voorwerp in onze handen nemen dat van een dierbare is geweest. In dat voorwerp, zit degene als het ware 'ingesloten'. Zo is die persoon er weer bij. Je herinnering wordt weer levend!

Wat Kees de Kort weer prachtig doet, is iedereen op ooghoogte afbeelden. Zo zit Jezus echt temidden van zijn vrienden. Hij wil hun iets in handen geven, zodat ze altijd kunnen ervaren dat hij bij hen is, ook al zal hij binnenkort sterven. Hij breekt met hen het brood en deelt met hen de wijn en zegt dat telkens als ze dit samen zullen doen 'om Mij te gedenken', Hij weer in hun midden aanwezig zal zijn. 

Als wij dit in onze kerken herhalen in het vieren van de eucharistie, is Jezus aanwezig, zoals beloofd.

* Steek het lichtje aan en zeg het versje
* Lees het verhaal van het laatste avondmaal voor. Je vindt het in elke kinderbijbel.

Goede Vrijdag

Jezus wordt ter dood veroordeeld. Feitelijk wordt Hij nergens schuldig aan bevonden, maar de Romeinse bezetter en de religieuze leiders zorgen ervoor dat Jezus gekruisigd zal worden. Dat is straf die echte misdadigers kregen aan het begin van onze jaartelling, een ware marteldood waarbij de veroordeelde uiteindelijk stikt.

Doen: * Haal het lichtje weg vandaag. Dit is een dag van verdriet, eenzaamheid en pijn. 
* Zet eventueel ineen hoekje van de kijktafel een kruikje. (De soldaten gaven Jezus zure wijn te drinken, die Hij weigert) samen met twee dobbelstenen (de soldaten dobbelden om zijn kleren).

Jezus voelt zich daar aan het kruis van mens en God verlaten. De onverbrelijke relatie tussen Hem en zijn Vader in de Hemel lijkt verbroken."God, mijn God, waarom heb Je Me verlaten?" klinkt het in psalm 22, de psalm die we van oudsher op deze dag bidden.

Maar toch, op de kijktafel zien we ook nu de 'ogen van God'. In Jezus lijdt God met de hele mensheid mee. Ook met ons, in onze tijd, als wij het moeilijk hebben, verdrietig zijn, rouwen, pijn hebben, lijden onder de gevolgen van zonde ... Ik vind het altijd een heel troostvolle gedachte dat onze God mede-lijdt. Dat is zichtbaar in de gekruisigde Jezus. God is mens geworden en heeft zich in alle opzichten met de mens geïdentificeerd. Want elk mensenleven kent periodes van lijden. God is juist dan aanwezig.
De twee mensenkinderen zijn er ook. Ze willen Jezus in zijn lijden niet de rug toekeren, maar er gewoon 'zijn', ook al kan je er niets aan veranderen.

Het versje zegt het zo:

Wij danken Heer Jezus deze week

voor hoe tróuw Hij is gebleven,

hoe Hij indringend naar ons keek, 

en zijn leven heeft gegeven.

Hoe Hij stierf aan een kruis van hout,

maar een dijk van liefde heeft gebouwd!

Het verhaal van Goede Vrijdag vind je in elke kinderbijbel.

PASEN

Doen:
* haal de paarse ondergrond weg en vervang hem door een exemplaar in een vrolijke lente-kleur
* bedek het onvruchtbare zand met een groene waas. Ik koos voor groene decoratiesteentjes
* draai de onderzetter om zodat de gele kant zichtbaar wordt met de tekst 'Leve het nieuwe leven!"
* zet de poppetjes zo neer, dat ze mede getuigen zijn van het lege graf
* zet de afbeelding eventueel voor enkele 'rotsblokken' om de suggestie van een rotsgraf te wekken.
* vul de kijktafel aan met enkele lente/paas-achtige dingen. Ik koos voor vrolijk gele vogeltjes.

In de vroege morgen, de dag na de sabbat, gaan de vrouwen naar het graf toe om Jezus lichaam te verzorgen. Dat was er niet van gekomen in de haast van de begrafenis vlak voordat de sabbat, de rustdag voor de Joden. 'Wie zal de steen voor ons van het graf wegrollen?" vragen ze zich onderweg af. 

Aangekomen bij het graf is de steen al weg! Een engel spreekt hen aan en zegt: "Wat zoeken jullie de Levende bij de doden? Hij is niet hier. Hij is verrezen" (Lucas 24,5-6) 

Als de vrouwen in het graf kijken, zien ze alleen nog maar de doeken waarin Jezus' lichaam op Goede Vrijdag was gewikkeld, toen ze Hem in het graf neerlegden.

Aan de ene kant van de kijktafel staat weer het kruikje, nu gevuld met water, als symbool van de bron van het Leven.

De onderzetter jubelt: Leve het nieuwe leven! Niet alleen zichtbaar in de natuur waar de doodsheid van de winter verdwijnt en fris nieuw groen ontspruit en waar dartelende lammetjes in de wei springen, maar ook het nieuwe leven wat God ons belooft!: Een eeuwig leven geborgen in zijn liefde!

De vogeltjes beamen het: 'Alleluja!'

Nu is het feest, het leven wint,

hoera, God zij geprezen!

Voor oud en jong, groot mens en kind:

Heer Jezus is verrezen,

wees niet meer treurig en verward,

laat Pasen stralen in je hart!

Een zalig Pasen!

Ellie Keller-Hoonhout