Verdiepen

Hier vind je achtergrondinformatie bij het thema, voedsel voor je spiritualiteit
en tips voor de geloofsopvoeding.

De liefde vergaat nooit

Kort geleden vierden wij de 16e verjaardag van ons jongste kind, en dat voelde als een echte mijlpaal. Ik had niet het idee dat de opvoeding ineens af was – hij heeft nog twee jaar te gaan op de middelbare (en ik hoor ouders vaak zeggen dat je kind altijd je kind blijft) – maar het voelde wel alsof een nieuwe fase aangebroken was. Mijn zoon is nu bijna zo groot als ik, en zonder zijn ouders kan hij zich meestal redden. Tijdens het verjaardagsontbijt dacht ik terug aan zijn eerdere incarnaties: als tevreden baby, charmante peuter, irritant broertje van zijn zus, gedreven sporter, lastige puber … Wat me bijblijft is hoeveel er speelt in een mensenleven, en hoe groot de uitdaging van het opvoeden werkelijk is.

Wie of wat helpt mij?
Eigenlijk is 'uitdaging' een te lief een woord voor hoe moeilijk de opvoeding kan zijn. Soms wisten mijn vrouw en ik ons geen raad met de problemen die zich voordeden bij onze kinderen. Waarom gedroeg het ene kind zich zo? Waar kwamen zijn of haar scheldwoorden, boosheid, wanhoop vandaan? Zou dit wel goed komen? Wat moesten we doen? Ik had altijd gedacht dat de opvoeding min of meer vanzelf zou gaan. Nou, mooi niet! Dus klopten wij aan bij vrienden en bij onze eigen ouders, en we zochten antwoorden in boeken en bij experts. De mensen en de boeken hebben zeker geholpen. Maar na een tijd zag ik dat de bekende communicatiestrategieën en vuistregels voor het opvoeden (rust, reinheid, regelmaat; zit op één lijn als ouders; wees consistent; luister naar je kind; smeed het ijzer als het "koud" *is, enz.) ook niet alles waren. Ik had meer nodig om te slagen als ouder. En op een gegeven moment wist ik wat dat was. Bijna wanhopig, besloot ik: Ik weet niet hoe het verder moet, maar ik ga wel vertrouwen op de liefde. Ik laat me leiden door de liefde.

Liefde als warm gevoel?
Misschien lijkt dat op een open deur, maar in onze technische, praktische samenleving, denken we gauw en steeds meer in termen van problemen oplossen. Zie het probleem, benoem het, bedenk een oplossing, voer het uit. Zo’n handelwijze dringt de liefde naar de achtergrond, want liefde lijkt ineffectief. ‘Liefde’ wordt gereduceerd tot dat warme gevoel dat we (natuurlijk!) koesteren voor onze kinderen. Een dergelijk perspectief gold in mijn eigen leven, had ik het gevoel.

Paulus over de liefde
Maar de liefde, zoals de heilige Paulus ons voorhoudt, is veel meer dan een gevoel, is belangrijker in de praktijk dan we vaak denken. 'Al spreek ik de taal van mensen en engelen – als ik de liefde niet heb, ben ik een galmend bekken', zegt Paulus. 'Al heb ik de gave van de profetie, al ken ik alle geheimen en alle wetenschap, al heb ik het volmaakte geloof dat bergen zou kunnen verzetten – als ik de liefde niet heb, ben ik niets. Al deel ik mijn bezit uit, al geef ik mezelf prijs om mij daarop te kunnen beroemen – als ik de liefde niet heb, helpt het mij niets.' (1 Korintiërs 13,1-3)

Deze tekst van Paulus gaat dwars in tegen onze gewone verwachtingen. Heb je alle opvoedkundige boeken ter wereld gelezen? Zonder de liefde maakt jouw kennis niks uit. Heb je al je tijd, geld en energie besteed aan je kind? Zonder de liefde is het een verspilling. Want het mensenbestaan draait om relaties, en relaties slagen dankzij de liefde.

Liefde gesponsord door God
Wat is de liefde dan, als het geen gevoel is? En hoe komen we eraan? In 1 Tessalonicenzen 4,9 zegt Paulus dat we van God geleerd hebben elkaar lief te hebben (vgl. 1Joh 4,19.) De liefde is dus een wilsdaad gesponsord door God. Waar het op neer komt is de onvoorwaardelijke keuze voor een ander. In de opvoeding is het de keuze – steeds weer – voor elkaar als echtgenoten, en samen voor de kinderen. Bij deze keuze hoort een bepaalde houding. Het vraagt om geduld en vriendelijkheid, fatsoen en vergevingsgezindheid, verdraagzaamheid en hoop (13,4-7). Maar let op: deze kwaliteiten halen we niet uit onszelf. God is de bron voor al wat goed is. Vertrouwend op God, mogen wij zijn Geest door ons het echte werk laten doen. En God houdt vol in dit werk, want 'de liefde vergaat nooit' (13,8).

Meer vanuit dit perspectief leven heeft me geholpen. Ik zit soms nog steeds met de handen in het haar (wat ervan overgebleven is), maar nu zie ik beter hoe krachtig de liefde werkelijk is. 'Nu kennen we slechts ten dele,' zegt Paulus, 'maar later zullen wij zien van aangezicht tot aangezicht.'
Ik verheug me erop!

* Smeed het ijzer als het "koud'"is, d.w.z. bespreek conflicten als iedereen afgekoeld is.

Tim Schilling