Verdiepen

Hier vind je achtergrondinformatie bij het thema, voedsel voor je spiritualiteit
en tips voor de geloofsopvoeding.

Ziel én vlinder

Licht als een vlinder
Vlinders, wat is het fijn als je ze weer ziet in de lente. Veel mensen proberen foto’s van ze te maken te maken met hun telefoontje. Mooi en kleurig zijn ze, maar dat niet alleen.

Vlinder als symbool
Een rondfladderende vlinder kan allerlei gevoelens en beelden in je oproepen: zo licht, zo vrij en vol levensvreugde, zo kwetsbaar, zo luchthartig. Een vlinder kan tot je spreken over wat in je leeft aan verlangen, aan denken, aan hopen en geloven. De vlinder wordt dan tot symbool van wat in ons leeft. Een symbool zet onze ziel in beweging en kan kracht en inspiratie geven om bepaalde ervaringen te doorstaan.
Wat roept een vlinder in je op?

Fladderen
Toon Tellegen schreef het verhaal ‘Fladderen’, over een zwaan die alleen statig kan vliegen en die van de vlinder wil leren fladderen. Herken je je meer in de zwaan of in de vlinder? Ben je gauw zwaar op de hand, meestal serieus, of leef je lichter?
Ben je vaak ingespannen bezig, druk druk druk? We vinden het zo belangrijk allemaal, onze activiteiten en verantwoordelijkheden, onze gevoelens en gedachten en opinies. We verliezen ze geen seconde uit het oog. We willen het graag allemaal in de hand hebben, het hangt allemaal van ons af en er staat altijd wel een belangrijke keuze voor de deur. Een vlinder is zo licht. Woorden van Jezus schieten me te binnen: “Komt allen tot mij, die vermoeid zijt en onder lasten gebukt gaat. Want mijn juk is zacht en mijn last is licht…..”

Geloven, dat zegt me: ik ben niet alleen in een wereld, waar ik alles in de greep moet houden, als autonoom mens alles voor elkaar moet boksen, tot het moment dat ik zelf beslis dat mijn leven nu voltooid is ...

De vlinder dwarrelt van bloem tot bloem, verbindt hemel en aarde. Zoals wij eigenlijk al met alles verbonden zijn, met elkaar, met God.

Psyche, het Griekse woord voor vlinder, betekent tegelijk: ziel. Vanwege de mysterieuze verandering die zich aan de vlinder voltrekt, de metamorfose van rups tot pop tot vlinder.
Daarin zagen de Grieken in de klassieke oudheid een parallel met ons innerlijk leven.

Dichter Ida Gerhardt beschrijft hoe ze dit als lerares Grieks uitlegt aan haar klas, en hoe ze dan opeens een vlinder zien in het klaslokaal.

Heel voorzichtig brengt een leerling hem naar buiten, waar hij verdwijnt naar de blauwe lucht.

Psyche
Ik las de Phaedo met mijn vijfde klas;
en in de tekst kwam het woord ψυχή voor:
ik legde, aan 't nog kinderlijk gehoor,
uit waarom ψυχή `ziel' én `vlinder' was.

Terwijl ik nóg eens de passage las
was er ineens een ritseling, en een spoor
van glanzen kwam, van 't raam, de ruimte door.
Er zat een grote vlinder voor het glas.

Het was een dagpauwoog. En ieder zag
de purperen gloed, die op zijn vleugels lag;
de ogen, waar het aetherblauw in brandt.

Ten laatste - hij zat rustig op de hand -
bracht hem een jongen weg. Onaangerand,
zei hij, was hij ontweken naar het blauw.

(in griekse letters staat er dus ‘psyche’)

Uit: Sonnetten van een leraar 16, VG 124

Teer en kwetsbaar
Je kunt een tere vlinder bijna niet vastpakken, je moet ontzettend voorzichtig zijn. Zo zouden we ‘op zielsniveau’ ook met elkaar moeten omgaan: voorzichtig, vol eerbied, niet vastpakken of vasthouden, vrijlaten. “Hou me niet vast”, zegt Jezus tegen Maria Magdalena, als ze hem na Pasen ziet in de tuin bij het lege graf. Ook in ons leven, bv. bij onze kinderen, zijn sommige dingen zo teer, zo kwetsbaar: behoedzaam vrijlaten. Dat is niet altijd makkelijk, maar wel wezenlijk. Anders kan de vlinder niet vliegen.

Uit de cocon
Er is een verhaal over een wetenschapper die zijn leven had gewijd aan de ontwikkeling van een bijzondere vlinder met de allermooiste kleuren. Na jaren experimenteren wachtte iedereen ademloos tot dit bijzondere schepseltje uit de cocon tevoorschijn zou komen. Het diertje bevrijdde zijn rechtervleugel, zijn lijfje en het grootste deel van zijn linkervleugel. Maar het uiteinde van deze vleugel bleef vastzitten in de opening van de cocon. Het beestje fladderde wanhopig om zichzelf te bevrijden. Maar het raakte steeds verder uitgeput. Uiteindelijk sneed de wetenschapper met een scalpel een heel klein stukje af van de coconopening. De vlinder was vrij! Maar hij zeeg neer op de tafel, hij kon niet vliegen…

De worsteling om uit de cocon te ontsnappen is de manier waarop de natuur het 'bloed' naar de uitersten van de vlindervleugel stuurt, zodat hij kan vliegen.

( verhaal van Gerald Heard “Droogte en de donkere nacht”)

Nelleke Spiljard